ویروس کرونا عامل قحطی بزرگ قرن

ویروس کرونا باعث ورشکست شدن بسیار از شرکت‌های هوایی کوچک شده است. آژانس‌های مسافرتی و تورگردان‌ها از کار بیکار شده‌اند. شرکت‌ها به دلیل کاهش درآمد، نیروهای خود را تعدیل کرده‌اند و این‌ها فقط یکی از تصاویر اقتصاد جهان پس از ویروس کرونا است.

ویروس کرونا یک تصویر بدتر هم دارد. تصویری که نشان می‌دهد مرگ‌ومیر غیرمستقیم ناشی از ویروس کرونا می‌تواند از میزان مرگ‌ومیر مستقیم در اثر ابتلا به ویروس کرونا بیشتر هم باشد.

کمبود کالاها به علت ویروس کرونا

من کانال‌های فناوری بسیاری در یوتیوب را دنبال می‌کنم. پیش از شیوع ویروس کرونا در کشورهای خارج از منطقه آسیای شرقی، یکی از صاحبان این کانال‌ها در مورد این نکته حرف می‌زد که اگر می‌خواهید کامپیوتر بخرید، همین امروز بخرید. دیر نکنید.

حرف او این بود که موجودی انبارها رو به اتمام است و از آن‌سو کارخانه‌های تولیدی در چین تعطیل هستند. حتی اگر تعطیل هم نباشند و کارخانه‌ها تولید خود را ادامه دهند، چون به دلیل شیوع ویروس کرونا، مرزها بسته است، کالاها تبادل نمی‌شوند. در نتیجه اگر کالایی هم تولید می‌شود در همان انبار کارخانه‌ها می‌ماند.

کامپیوتر یا هر محصول فناوری دیگری بخرید، به‌احتمال‌زیاد یکسر آن به چین وصل است. کالایی هم از چین نمی‌آید. پس دیر یا زود موجودی انبارهای خارج از چین تمام می‌شود. در نتیجه یا قیمت آن افزایش می‌یابد یا کلا در بازار پیدا نخواهد شد.

کمبود تجهیزات محافظتی در برابر ویروس کرونا

این مسئله خود را در مورد ماسک‌ها و تجهیزات حفاظتی دیگر هم نشان می‌دهد. به دلیل اینکه بیش از ۹۰ درصد این ماسک‌ها در چین تولید می‌شوند، با شیوع کرونا، بسته شدن مرز و افزایش تقاضای داخلی برای این تجهیزات در چین، تقریبا در همه کشورهای دیگر به‌جز فنلاند و کره جنوبی که این تجهیزات را از پیش انبار کرده بودند، کمبود ماسک و دیگر وسایل ضروری محافظتی در برای ویروس کرونا وجود داشت.

مشابه این مسئله در سطح فردی هم هست. با فرض اینکه که کسی پول خرید یک کامپیوتر گران‌قیمت را دارد، احتمالا به دلیل نبود کالا نتواند آن را بخرد؛ اما قطعا این فرد خوشبخت‌تر از کسی است که به دلیل شیوع ویروس کرونا شغل خود را از دست ‌داده و نمی‌داند نان شبش را از کجا تامین کند. حتی ممکن است روزها گرسنگی هم بکشد.

قحطی ناشی از شیوع ویروس کرونا

این کمبودها فقط به محصولات فناوری، ماسک‌های بهداشتی و تجهیزات پزشکی محدود نمی‌شود. این مسئله در مورد غذا هم وجود دارد.

بااینکه مشخصا مرزها برای صادرات و واردات محصولات غذایی بسته نیستند و همه کشورها نمی‌توانند تمام نیاز غذایی خود را خود تامین کنند و در نتیجه آن‌ها را وارد می‌کنند، کشورهای تولیدکننده محصولات کشاورزی اساسی مثل گندم، علاقه‌ای ندارند که محصولات خود را صادر کنند.

حتی اگر هم صادر کنند، احتمالا بسته شدن مرزها باعث شود این محصولات به دست کشورهایی که مردمشان بیش از همه به این محصولات نیاز دارد، نرسد.

یادبود قربانیان قحطی بزرگ ایرلند در سال ۱۹۴۷، دوبلین

اما از سوی دیگر خود همین کشورها که امروزه اکثرشان درگیر شیوع ویروس کرونا هستند، از قحطی و گرسنگی هم می‌ترسند؛ زیرا مشخص نیست شیوع ویروس کرونا دقیقا کی تمام می‌شود و بعدازآن چقدر طول می‌کشد کشور به وضعیت عادی بازگردد. در طول این زمان باید به‌اندازه کافی غلات و محصولات کشاورزی وجود داشته باشد تا بتوان نیاز داخلی را تامین کرد.

ازاین‌روی در برخی کشورها به دلیل شیوع ویروس کرونا و ترس از قحطی، منع صادرات محصولات کشاورزی اساسی وجود دارد. ایده هم این است که حداقل محصولات قابل نگهداری مثل غلات را در انبارهای خود ذخیره کند یا تا جایی که ممکن است انبارهای جدید برای این غلات بسازند تا در شرایطی که مشخص نیست که شیوع ویروس کرونا تا کجا ادامه پیدا کند دچار قطعی نشوند.

هشدار سازمان ملل برای قحطی ناشی از ویروس کرونا

من هر وقت به اثرات منفی اقتصادی شیوع ویروس کرونا در جهان فکر می‌کردم، به ذهنم نمی‌آمد که وضعیت اقتصاد جهان بدتر از بحران مالی سال ۲۰۰۸ باشد؛ اما بدتر است. حتی شاید بدتر از رکود بزرگ اقتصادی در دهه ۱۹۳۰ در آمریکا.

به همین دلیل هم این مسئله را خیلی جدی نمی‌گرفتم. تا اینکه روزی پستی در یکی از شبکه‌های اجتماعی دیدم که یکی از دوستانم در آن گفته بود «در این دوره شیوع ویروس کرونا به‌جای اینکه پول خود را صرف خرید سهام یا ارز کنید، طلا بخرید؛ زیرا خیلی طول نمی‌کشد که تنها کالای باارزش طلا باشد».

مجمسه یادبود قربانیان قحطی عمدی استالین در اوکراین که باعث مرگ ۳.۵ میلیون نفر بین سال‌های ۱۹۳۲ و ۱۹۳۳ شد

ایده او این بود که شرایط فروپاشی اقتصادی جهان که با شیوع ویروس کرونا آغازشده است، دیگر کسی به دلار، یورو یا فرانک سوئیس ارزش قائل نخواهد بود.

من این سناریو را یک اتفاق بسیار بدبینانه می‌دیدم؛ زیرا ایده من این بود که همه دولت‌ها و کشورها آن‌قدرها با هم همکاری و ارتباط دارند که مانع چنین مشکلی بشوند.

پس‌ازآن تحقیقاتی انجام دادم که تا قضیه را تا حدی تایید می‌کرد؛ اما نه به این ترسناکی.

قحطی و گرسنگان بی‌غذا

سه‌شنبه ۲۱ آوریل ۲۰۲۰ برنامه جهانی غذا (World Food Programme) یا WFP که یکی از سازمان‌های زیرمجموعه سازمان ملل است، گزارشی منتشر کرد و در آن پیش‌بینی کرده است که در سال ۲۰۲۰، تعداد افرادی که در عدم امنیت غذایی شدید خواهند بود به ۲۶۵ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. این عدد تقریبا دو برابر ۱۳۵ میلیون نفری است که در سال ۲۰۱۹ در این شرایط بد زندگی می‌کردند.

این بدین معنی است که به دلیل شیوع ویروس کرونا قحطی گسترده‌ای به وجود خواهد آمد و باعث خواهد شد که ۱۳۰ میلیون نفر به دلیل شرایط اقتصادی بد، کاهش درآمدها، بیکاری و قطع شدن زنجیره تامینی کشورهای دنیا، در مرز گرسنگی به سر ببرند.

مجمسه یادبود قربانیان قحطی عمدی استالین در اوکراین که باعث مرگ ۳.۵ میلیون نفر بین سال‌های ۱۹۳۲ و ۱۹۳۳ شد

یک هفته قبل‌تر از آن نیز صندوق بین‌المللی پول هشدار داده بود که به دلیل شیوع ویروس کرونا، جهان بزرگ‌ترین بحران اقتصادی خود را پس از رکورد بزرگ در دهه ۱۹۳۰ در آمریکا تجربه خواهد کرد.

صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است که رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۰ به دلیل شیوع ویروس کرونا ۳ درصد کمتر خواهد بود و تازه این مسئله در کشورهایی است که پیش از شیوع ویروس کرونا وضعیت اقتصادی خوبی داشتند و مثل اقتصاد ایران یا اقتصاد کشورهای درحال‌توسعه، اقتصادی ضعیف با رشدی منفی نداشته‌اند.

پندمی گرسنگی و قحطی

در همین روز سه‌شنبه دیوید بیزلی (David Beasley)، مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا، خطاب به شورای امنیت سازمان ملل هشدار داد که شیوع ویروس کرونا باعث بزرگ‌ترین بحران انسانی پس از جنگ جهانی دوم خواهد شد؛ زیرا در همین زمان که دنیا درگیر شیوع ویروس کرونا است، قحطی و گرسنگی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

اما شیوع ویروس کرونا تنها عامل ایجاد این قحطی نیست. بلکه شیوع ویروس کرونا و قطع شدن زنجیره‌های تامینی عاملی است که مشکلات موجود در این حوزه را افزایش داده است.

برخی از کشورهای درگیر جنگ داخلی، همین‌الان هم درگیر قحطی هستند و شیوع ویروس کرونا این قحطی را افزایش داده است.

در کنار این‌ها گرمایش کره زمین که باعث تغییرات اقلیمی شدید در کشورهای گوناگون و از بین بردن محصولات کشاورزی شده همراه با حمله ملخ‌ها در برخی کشورها و سیستم‌های بهداشتی-درمانی معیوب در همین کشورهای ضعیف، عامل دیگری است که به این قحطی منجر گردیده است.

مجمسه یادبود قربانیان قحطی عمدی استالین در اوکراین که باعث مرگ ۳.۵ میلیون نفر بین سال‌های ۱۹۳۲ و ۱۹۳۳ شد

همه این‌ها، سناریو وحشتناکی را رقم می‌زند. سناریویی که می‌گوید در انتهای سال ۲۰۲۰، بیشتر از ۱۳۰ میلیون نفر دیگر هم علاوه ۱۳۵ میلیون نفر پیش از آن، به دنیا مرز گرسنگی برسند. این کاستی‌ها و مشکلات احتمالا می‌تواند روی یک‌پنجم جمعیت کره زمین اثر بگذارد.

بسیاری از این افراد فقیر در مناطق با تراکم جمعیت بالا، بدون وجود دستشویی‌های بهداشتی و کلی مشکلات پزشکی و بیمارهای دیگری مثل ایدز، سل و سوءتغذیه زندگی می‌کنند. این شرایط باعث می‌شود که آن‌ها در مقابل ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر باشند.

دولت‌های کشورهای درحال‌توسعه احتمالا توان مالی برای ارائه بسته‌های حمایتی را نخواهند داشت و هیچ کشوری هم به‌تنهایی نمی‌تواند تامین‌کننده این حجم از تقاضا برای غذا باشد. در نتیجه راه‌حل‌های بین‌المللی ضروری خواهند بود.

۳۰۰ هزار کشته ناشی از قحطی با ویروس کرونا

برنامه جهانی غذا همین‌الان هم به حدود ۱۰۰ میلیون نفر در جهان کمک‌های غذایی می‌رساند؛ اما مشکل اینجاست که قحطی ناشی از شیوع ویروس کرونا اولا تعداد افراد نیازمند کمک را زیاد خواهد کرد و از آن‌سو به دلیل بسته شدن مرزها، کار این سازمان سخت‌تر خواهد بود.

هشدار برنامه جهانی غذای سازمان ملل به نکته‌ای بسیار وحشتناک اشاره می‌کند. توجه داشته باشید که تا لحظه نوشتن مقاله کمی بیش از ۳ میلیون نفر در کل دنیا به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و حدود ۲۱۱ هزار نفر نیز نتوانستند از ویروس کرونا جان به در ببرند.

برنامه غذای سازمان ملل هشدار داده است که اگر نتوانند این کمک‌های ضروری را به افراد نیازمند برسانند، طبق تحلیل‌های آن‌ها بیش از ۳۰۰ هزار نفر بر اثر گرسنگی در طول سه ماه خواهند مرد؛ یعنی تلفات قحطی ایجادشده از ویروس کرونا از خود ویروس نیز بیشتر خواهد بود.

در حال حاضر ده کشور در دنیا به دلیل درگیری‌های داخلی، مشکلات اقتصادی و تغییرات اقلیمی بیش از هر کشور دیگری در خطر کمبود شدید غذا هستند. این ده کشور شامل یمن، جمهوری کنگو، افغانستان، ونزوئلا، اتیوپی، سودان جنوبی، سوریه، سودان، نیجریه و هائیتی هستند.