بهرام دولتی 
صندوق قابل معامله طلا در بورس چیست؟
آیا به بازار طلا فکر کرده‌اید؟ شاید در این روزهایی که بازار بورس حال‌وروز خوشی ندارد، بد نبود که وارد بازار طلا می‌شدید؛ اما شما که از بازار طلا خیلی سر درنمی‌آورید. حداقل چون تا به امروز طلا خریدوفروش نکرده‌اید نه منابع اطلاعاتی کافی در این مورد دارید و نه افراد مناسب را می‌شناسید. از
آیا به بازار طلا فکر کرده‌اید؟ شاید در این روزهایی که بازار بورس حال‌وروز خوشی ندارد، بد نبود که وارد بازار طلا می‌شدید؛ اما شما که از بازار طلا خیلی سر درنمی‌آورید. حداقل چون تا به امروز طلا خریدوفروش نکرده‌اید نه منابع اطلاعاتی کافی در این مورد دارید و نه افراد مناسب را می‌شناسید.
از آن‌سو بازار طلا مثل بازار اوراق بهادار نیست که سامانه کدال داشته باشد و حدی از شفافیت در آن باشد. تحلیل بازار جهانی طلا و قیمت دلار هم تنها بخشی از قضیه است. پس چه می‌کنید؟
شاید بهتر است یک صندوق طلای بورسی یا همان صندوق ETF طلا بخرید و کار را به خبره‌ها واگذار کنید.
بازار بورس و دستی که پس‌زده می‌شود
این روزها بازار بورس حال‌وروز خوشی ندارد. البته راستش من انتظارش را داشتم. دست‌کاری و دخالت بیش‌ازحد در بازار همواره چنین نتیجه‌ای می‌دهد.
قاعده‌اش هم ساده است. بازار دست‌های خارجی را پس می‌زند. همواره پس می‌زند. بازار می‌خواهد خود مسیرش را بپیماید. درست است که منظور از بازار مجموعه کنش‌ها و واکنش‌های فعالین آن است اما اگر پیش‌ازاین مقاله ما در مورد منشا هوش و آگاهی را خوانده باشید، به‌راحتی متوجه می‌شوید که بازار یک سیستم پیچیده با اجزای نسبتا هوشمند است.
چنین سیستمی رفتارهای بسیار هوشمند و گاهی آشوبناک انجام می‌دهد و خصوصیات منحصر به خود را می‌یابد. یکی از این خصوصیات منحصربه‌فرد بازار هوشمند هم همین پس زدن نیروهای خارجی است.
دولت از ابتدای سال ۹۹ شروع به حمایت مستقیم و غیرمستقیم از برخی از سهم‌های شاخص‌ساز کرد. نتیجه آنکه شاخص کل شدیدا بالا رفت و این در حالی بود که شخص هم‌وزن تغییر چندانی نکرد.
حمایت دولت چنان غیرمنطقی بود که برخی از سهم‌ها چندین ماه اشباع خرید بودند و این در حالی بود که کسی به شرکت‌های کوچک توجهی نمی‌کرد. برخی از شرکت‌های حاضر در بورس هم که تا پیش‌ازاین چندان توجهی به آن‌ها نمی‌شد و از ده سال پیش هرساله صورت‌های مالی منفی داشتند، در سه ماه ۷۰۰ درصد رشد کردند.
از آن‌سو هیچ‌کسی نمی‌دانست این روند تا کجا می‌توانست ادامه داشته باشد؛ زیرا تحلیل‌های تکنیکال و چه‌بسا تحلیل‌های بنیادی تنها زمانی می‌توانند نتایج درست بدهند که بازار آرام است و حرکت تند و کند شدیدی در آن وجود ندارد.
اصلاح شدید بازار بورس
این رفتار بازار منطقی نبود و هوش جمعی بازار این حرکت غیرمنطقی را بالاخره اصلاح کرد تا اثر نیروی خارجی بازار را دفع کند. حالا بازار پس از یک موج اصلاحی بزرگ که باعث شد بخش مهمی از سرمایه تازه‌واردهای به بازار بورس از بین برود، مشغول یک کف‌سازی است. ممکن است این کف‌سازی تا ماه‌ها ادامه داشته باشد. حرفه‌های بازار در این حالت معامله‌ای انجام نمی‌دهند. یا لااقل اگر پولی داشته باشند، سهم‌هایی با بنیاد قوی می‌خرند و تعداد آن‌ها را بیشتر می‌کنند و خیلی نگران منفی‌ها نمی‌مانند. معاملات آن‌ها کمتر به سمت فروش و بیشتر به سمت حفظ سهم‌های خودشان است.
اما چند میلیون نفری که از سال پیش وارد بازار شده‌اند، ترسیده‌اند. دوست دارند پولشان را بیرون بکشند و به سمت دارایی‌های باثبات‌تر مثل طلا، دلار یا ملک ببرند.
پیش‌ازاین گفته‌ایم که یکی از مسائل مهمی که در مسیر ثروت‌آفرینی و سرمایه‌گذاری وجود دارد این است که ما نباید وارد بازاری که نمی‌شناسیم شویم. بازار طلا و دلار جذاب است. لااقل در همین زمانی که بازار بورس قرمز یا عملا بی‌حرکت بود، قیمت دلار و طلا افزایش می‌یافت.
ولی وقتی شما این بازار را نمی‌شناسید، ریسک ورود به این بازار و ضرر کردن به‌واسطه تحلیل‌های ناقص یا عدم آشنایی با نحوه معامله، می‌تواند باعث شود بیشتر هم ضرر کنید.
اما چه اتفاقی می‌افتد که بگذارید متخصصین به‌جای شما معامله کنند؟
چه می‌شود حتی بدون اینکه پولتان را از کارگزاری به‌حساب بانکی‌تان منتقل کنید بتوانید در طلا هم سرمایه‌گذاری کنید و سود ببرید؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک مسیری با ریسک پایین برای سرمایه‌گذاری هستند. اگر شما وقت و اطلاعات کافی برای ورود به یک بازار را ندارید، می‌توانید پولتان را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بدهید تا آن‌ها به‌جای شما در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری کنند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم در ایران و هم در جهان وجود دارد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت که بخش عمده دارایی خود را روی اوراق قرضه دولتی وارد می‌کنند و ریسک و بازدهی‌شان کمتر از بقیه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام که بخش عمده دارایی را در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند و ریسک و بازدهی‌شان هم زیاد است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط هم که بین این دو هستند.
در کنار این‌ها، صندوق‌ها متناسب با شرایط، سرمایه‌های تحت مدیریت خود را در حوزه‌های دیگری مثل طلا هم وارد می‌کنند.
برای اینکه شما بتوانید در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنید، ابتدا باید در سایت هر یک از این صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که در حال حاضر تعداد آن‌ها در ایران بیش از ۲۰۰ صندوق است، ثبت‌نام کنید.
بعدازآن باید با مراجعه حضوری و یا غیرحضوری به سبدگردان آن صندوق، احراز هویت کنید. پس‌ازآن حساب کاربری شما در سایت صندوق فعال می‌شود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به مشتریان واحدهای سرمایه‌گذاری می‌فروشند. قیمت این واحدها در طول زمان عوض می‌شود.
شما با واریز پول به‌حساب صندوق درخواست صدور واحد سرمایه‌گذاری به تعداد موردنیاز می‌دهید؛ مثلا اگر ارزش هر واحد سرمایه‌گذاری یک‌میلیون تومان باشد و شما بخواهید صد میلیون تومان سرمایه‌گذاری کنید، باید ۱۰۰ واحد از صندوق موردنظر خود بخرید.
قیمت واحدهای سرمایه‌گذاری با توجه به عملکرد صندوق تغییر می‌کند. اگر ارزش مجموعه سبد صندوق افزایش یابد، قیمت این واحدها نیز افزایش می‌یابد و اگر ارزش این سبد کاهش پیدا کند، ارزش واحدها نیز کاهش می‌یابد.
در نهایت شما وقتی بخواهید سود خود را بردارید باید درخواست ابطال واحد سرمایه‌گذاری بدهید.
مثلا ۱۰۰ واحد سرمایه‌گذاری را که شما پیش از این به قیمت یک‌میلیون تومان خریده‌اید، باید ابطال کنید. اگر عملکرد صندوق مثبت بوده باشد، حالا ارزش هر واحد سرمایه‌گذاری مثلا به یک و نیم میلیون تومان رسیده است.
وقتی شما درخواست ابطال می‌دهید، قیمتی که برای شما حساب می‌شود اندکی کمتر از ارزش هر واحد است.
در نهایت شما واحدهای سرمایه‌گذاری خود را مثلا به قیمت یک‌میلیون و ۴۹۵ هزار تومان می‌فروشید و ۴۹.۵ درصد سود می‌کنید.
اما همه این‌ها دردسرهایی دارد. ثبت‌نام در هر صندوق و احراز هویت در آن، داستان زمان‌بری است. شما هم که کد بورسی دارید و تا به امروز سهام خریده‌اید، حالا باید سهام خود را بفروشید. پول را از کارگزاری به‌حساب بانکی خود منتقل کرده و سپس آن را به‌حساب صندوق واریز کنید.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا ETF
برای جلوگیری از این دردسرها، برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری ساختار و نحوه خریدوفروش‌های واحد خود را تغییر می‌دهند. این تغییر باعث می‌شود واحدهای این صندوق‌ها در بازار بورس قابل معامله باشد.
به چنین صندوق‌هایی اصطلاحا صندوق قابل معامله در بورس (Exchange-traded fund) یا ETF می‌گویند.
برای خرید واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها لازم نیست شما در سایت آن‌ها ثبت‌نام کنید. کافی است نماد آن‌ها را در همان سایت کارگزار بورس خود جستجو کرده و مثل یک سهام عادی، واحد آن‌ها را بخرید.
به همین سادگی شما می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید. خریدوفروش این واحدهای سرمایه‌گذاری ETF کارمزد کمتری از خریدوفروش سهام برای شما دارد زیرا دیگر مالیات نمی‌دهید. از آن‌سو دارایی شما توسط تعدادی افراد متخصص و خبره این کار مدیریت می‌شود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله طلا
حال بگذارید به مسئله ابتدای مقاله باز گردیم. اینکه بورس وضعیتی دارد که چندان نمی‌توان آن را تحلیل کرد و از آن‌سو سهم‌هایی در آن هستند که ارزشمندند اما اگر امروز وارد آن سهم‌ها شویم، ضرر می‌کنیم و در سوی دیگر این داستان هم دلار و طلا وجود دارند که هر روز گران‌تر می‌شوند.
چه می‌شد به‌جای اینکه چند روز منتظر واریز شدن پول از کارگزاری به‌حساب بانکی‌تان بمانید، در همان حساب کاربری کارگزاری، می‌توانستید طلا بخرید؟
یک گزینه این است که شما وارد بورس کالا شوید. این مسئله خود به همان اندازه ثبت‌نام در صندوق‌ها زمان می‌برد. تازه علاوه بر این‌ها نیازمند دانشی از تحلیل طلا هم هست.
گزینه بهتر این است که شما یک صندوق قابل معامله طلا بخرید.
صندوق‌های قابل معامله طلا یا همان ETF طلا، صندوق‌هایی هستند که کارشان متمرکز به خریدوفروش طلا در بورس کالا است. شما می‌توانید به‌جای خرید سهم‌های پر ریسک آن‌هم در بازار امروزی، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک قابل معامله طلا را بخرید و هر وقت خواستید دوباره آن را به ریال تبدیل کنید و وارد بازار سهام شوید.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله طلا در ایران
در حال حاضر چهار صندوق قابل معامله طلا در بورس ایران وجود دارند. حداقل 70 درصد دارایی صندوق در سکه طلا (گواهی سکه طلا که در بورس معامله می‌شوند) و حداکثر ۲۰ درصد ارزش صندوق در اوراق مشتقه مبتنی بر طلا یعنی قراردادهای خریدوفروش سکه آتی است.
شما با خرید واحدهای صندوق‌های قابل معامله طلا در بورس، ارزش دارایی‌های خود را متناسب با قیمت دلار و قیمت جهانی انس طلا حفظ می‌کنید.
همچنین مثل دیگر صندوق‌های ETF در بورس، خریدوفروش واحد صندوق‌های طلای بورسی بدون مالیات است و تنها کارمزد کارگزار به مبلغ معامله شما اضافه یا کسر می‌شود.
این صندوق‌ها به‌این‌ترتیب هستند:
۱- «صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس» با نماد «طلا»
این صندوق توسط شرکت تامین سرمایه لوتوس مدیریت می‌شود و از ۲۱ تیر سال ۹۶ فعال است. ارزش خالص دارایی‌های این صندوق بیش از 96۰۰ میلیارد ریال است.
۲- «صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه سکه طلای زر» با نماد «زر»
این صندوق نیز توسط شرکت تامین سرمایه امید مدیریت می‌شود و از ۱۷ آبان سال ۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده است. ارزش خالص دارایی‌هایی صندوق «زر» نیز در حال حاضر 5800 میلیارد ریال است.
۳- «صندوق سکه طلای کیان» با نماد «گوهر»
شرکت مشاور سرمایه‌گذاری پرتو آفتاب کیان مدیریت این صندوق مبتنی بر طلا را بر عهده دارد. صندوق «گوهر» فعالیت خود را از ۱۲ بهمن سال ۹۶ آغاز کرده و ارزش دارایی‌های آن در حال حاضر بیش از 6600 میلیارد ریال است.
۴- «صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای مفید» با نماد «عیار»
این صندوق جدیدترین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله طلاست و از ۳۰ خرداد ۹۷ فعالیت خود را آغاز کرده است. صندوق «عیار» توسط شرکت سبد گردان انتخاب مفید مدیریت می‌شود و ارزش خالص دارایی‌های آن فعلا بیش از 3300 میلیارد ریال است.
شما می‌تواند با جستجوی نماد این صندوق‌ها در سایت کارگزاری خود، آن‌ها را بخرید و در صورت نیاز هم بفروشید.
نظرات