چگونه اخبار را مانند دانشمندان بخوانیم؟

همه ما در مطالعه‌های روزانه خود، به انواع اخبار و ادعاها برمی‌خوریم. با توجه به خبرهای هر روز، یا باید از قهوه، واردات چینی، سهم‌های ارزش بالا و کربوهیدرات‌ها دور بمانیم و یا باید به سمت آن‌ها برویم. اما این حجم از خبرها و ادعاهای متناقض با یکدیگر را چگونه باید مدیریت کرد؟

اما فرانز، پژوهشگر اپیدمیولوژی و روان‌پزشکی در دانشگاه آکسفورد، در پاسخ به این سوال می‌گوید که باید همانند یک دانشمند فکر کنیم.

وی توضیح می‌دهد که «در دنیای امروز، ریسک فریب خوردن ما بسیار بالاست». درواقع، دو عامل اصلی به این اتفاق دامن می‌زنند: «اطلاعات غلط همانند یک آتش در جنگل گسترش پیدا می‌کنند»، و «در بحث خبرنگاری، سریع بودن خبرنگاران بسیار مهم‌تر از دقیق بودن آن‌ها است.»

به همین دلیل است که ارزیابی اخبار همانند دانشمندان، عملی بااهمیت و کاربردی محسوب می‌شود. دانشمندان فعالیت‌های خود را زیر بار مدارک انجام می‌دهند. آن‌ها باید به انجام آزمایش‌ها پرداخته و برای رسیدن به نتیجه‌گیری، داده‌های خود را تحت شرایط کنترل‌شده‌ای به دست آورند؛ در ادامه، دانشمندان باید بتوانند توسط حقایق و نه احساسات، از یافته‌های خود دفاع کنند.

فرانز می‌گوید: «همه ما دارای انواع احساسات دلی و سوگیری‌هایی بوده که بر قضاوت‌هایمان تاثیر می‌گذارند. اما تفکر دانشمندانه به ما کمک می‌کند تا اطلاعات را به نحو حرفه‌ای بررسی کنیم.»

برای خواندن اخبار همانند دانشمندان، می‌توانید از این شش نکته بهره ببرید:

1. شک و تردید خود را پرورش دهید

علم با به چالش کشیدن خرد و دانش مقبول فعلی پیشرفت می‌کند. شما هم می‌توانید این کار را انجام دهید.

زمانی که اطلاعات جدیدی را از شبکه‌های اجتماعی یاد می‌گیرید، به خود بگویید که «این حرف می‌تواند درست باشد، اما در عین حال امکان غلط بودن آن نیز وجود دارد.»

فرانز توضیح می‌دهد که «این‌گونه از شک و تردید‌های سالم به این معنی نیست که شما همه‌چیز را اشتباه و غلط فرض می‌کنید؛ چنین شک و تردیدی تنها به این معناست که شما از احتمال غلط یا درست بودن شنیده‌ها مطلعید. اینکه شاید بخشی از یک حرف درست، و بخش دیگری از آن غلط است.»

1. فرد مدعی را بیابید

در زمینه تحقیقات علمی، محققان باید قبل از انتشار یافته‌های خود هرگونه تضاد منافعی را مشخص کنند. درنتیجه وقتی شما با یک ادعای جدید برخورد می‌کنید، باید به دنبال تضاد‌های منافع بگردید. بپرسید که «آیا محققان چنین ادعایی از اعلام آن نفع می‌برند؟» و «آیا آن‌ها با موسسه‌های کار می‌کنند که احتمالا بر نتیجه‌گیری تحقیقاتشان تاثیر می‌گذارد؟»

همچنین، باید برای دو سوال مهم دیگر نیز پاسخ بیابید: «چه عاملی باعث واجد‌الشرایط بودن نویسنده برای صحبت در یک مبحث خاص می‌شود؟» و اینکه «آن‌ها در گذشته چه صحبت‌هایی راجع به آن مبحث داشته‌اند؟»

1. مراقب «اثر هاله‌» باشید

اثر هاله یا «Halo Effect» نوعی سوگیری شناختی است که قضاوت‌های ما را نسبت به ادعا‌های یک شخص تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، احساسات هر فرد تاثیرات بزرگی بر قضاوت‌های وی دارد؛ اگر ما از فردی بیزار هستیم طبعا با احتمال بیشتری با حرف‌های او مخالف خواهیم بود، فارغ از محتویات ادعاهایی که توسط وی مطرح می‌شود.

این مسئله تا حدی رایج است که دانشمندان راه‌حلی برای مقابله با آن تدارک دیده‌اند.

برای چاپ شدن مقالات در ژورنال‌های علمی، مقالات باید از دید دیگر محققان ناظر تایید شوند. به همین دلیل، برخی محققان ممکن است به سوگیری نسبت به دوستان و همکاران خود دچار شده و برای رفع این مشکل، نام محققان نویسنده از روی مقالات حذف می‌شوند. از این طریق، متخصصانی که تصمیم‌ می‌‌گیرند کدام مقاله چاپ شود، نمی‌دانند که کدام‌یک از محققان همکارشان نویسنده آن مقاله بوده است؛ درنتیجه، تصمیم‌گیری آن‌ها فارغ از هرگونه پیش قضاوت یا سوگیری خواهد بود.

شما می‌توانید این روش را با منابع خبری مختلف امتحان کنید. شاید شما خبری راجع به سیاست پیشنهادی کاندیدای موردعلاقه خود بشنوید و فکر کنید که چنین سیاستی پیشنهاد خوبی است. در این حالت، فرانز توصیه می‌کند که «تصور کنید که واکنش شما به این پیشنهاد، در صورتی که از یک کاندیدای دیگر مطرح می‌شد، چگونه می‌بود.»

1. به مدارک و حقایق نگاه کنید

برای ارزیابی یک ادعا، فرانز سوال‌هایی مانند «آیا منابع این حرف قابل ردیابی هستند؟ آیا آن‌ها معتبرند؟ و اینکه آیا نتیجه‌گیری از آن‌ها بر اساس یک بررسی منطقی از حقایق است؟» را مطرح می‌کند. همچنین، شما باید تمامی پژوهش‌های انجام شده در یک زمینه خاص را در نظر بگیرید.

برای مثال، فرض کنید پژوهشی اعلام کند که نوشیدن آب پرتقال به اندازه رفتن به باشگاه برای سلامتی شما مفید است؛ در این حالت، اگر 99% از پژوهش‌های دیگر این زمینه خلاف این ادعا را ثابت کنند، ادعای قبلی که مطالعه کردید ارزش چندانی ندارد.

قبل از این‌که به نصیحت یا پیشنهادی عمل کنید و آن را برای اطرافیان خود بفرستید، ابتدا یک جست‌وجوی ساده در گوگل برای آن انجام دهید؛ شاید در این حالت نکات بسیار مفیدتر و صحیح‌تری یاد بگیرید.

1. به مسئله «گزینش اطلاعات» آگاه باشید

انسان‌ها ممکن است به سوگیری دیگری به نام «سوگیری تاییدی» نیز دچار شوند. سوگیری تاییدی زمانی رخ می‌دهد که افراد بیشتر به داستان‌ها و حقایقی توجه کرده که باورهای قبلی آن‌ها را تایید می‌کنند. برای مثال، اگر شما در رشته مکانیک تحصیل ‌کرده باشید، بیشتر به مقالاتی توجه می‌کنید که انتخاب شما در این رشته را مناسب‌تر از دیگر گزینه‌ها نشان می‌دهد.

در این زمینه، فرانز توضیح می‌دهد که «وقتی شما به دنبال اطلاعات می‌روید، نباید حقایق و اطلاعاتی که برخلاف عقاید و باورهای شما هستند را نادیده بگیرید.»

برای مقابله با این اثر، دانشمندان همکاران خود از پژوهشگرانی انتخاب کرده که صرفا به تایید عقاید آن‌ها نخواهند پرداخت. منظور از این افراد، کسانی هستند که به‌طور مداوم در حال به چالش کشیدن عقاید شما بوده و سعی دارند تا اشتباهات پیش‌فرض‌های شما را نشان دهند.

درنتیجه، در زندگی روزمره خود با کسانی معاشرت کنید که دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به شما دارند. این مسئله در خصوص شبکه‌های اجتماعی نیز صدق می‌کند؛ افراد متفاوت با خودتان را نادیده نگیرید، بلکه به دنبال دوستانی باشید که عقاید منحصربه‌فردی دارند.

شما مجبور نیستید که عقاید چنین افرادی را بپذیرید، یا اینکه با اطلاعات غلط منتشرشده از طرفشان کنار بیایید. اما مواجه شدن با انواع نقاط نظر مختلف به تفکری سالم منجر خواهد شد.

1. تفاوت میان علیت و همبستگی را در نظر داشته باشید

اما فرانز، خود در زمینه بیماری‌های ADHD و اوتیسم تحقیق می‌کند. او توضیح می‌دهد که در طی دهه‌های گذشته، تعداد افرادی که با چنین بیماری‌هایی شناسایی می‌شوند افزایش زیادی پیدا کرده است.

عوامل زیادی به منشا این بیماری نسبت داده می‌شوند؛ واکسیناسیون، بازی‌های ویدیویی و غذا‌های نامناسب از جمله مواردی هستند که در شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان منشا این بیماری‌ها معرفی شده‌اند.

با این وجود، فرانز توضیح می‌دهد که هیچ‌گونه مدارک معتبری برای پشتیبانی این ادعاها وجود ندارد. و همچنین لازم است در نظر داشته باشیم که اگر دو مورد به‌صورت هم‌زمان افزایش پیدا کنند، این اتفاق لزوما به معنی ربط علیتی آن‌ها به یکدیگر نیست. در حقیقت «همبستگی به معنی علیت نیست».

هنگامی که به اتفاقات اطراف خود می‌نگرید، همواره باید این نکته را در نظر داشته باشید. برای مثال، در حالتی که نرخ جرم‌های خشونت‌بار در محله شما زیاد شده و فعالیت‌های اوباش محل مقصر دانسته می‌شوند؛ یا اینکه تنها یک سیاست‌مدار به‌عنوان منشا نرخ بیکاری پایین شناسایی شده، مهم است که به دیگر عوامل دخیل در مسئله نیز نگاه کنید. ممکن است عوامل دیگر توضیح‌های مختلفی نسبت به وقایع ارائه دهند.

نویسنده: دنیلا بالارزو، دریل چن (Daniella Balarezo, Daryl Chen)
مترجم: علی کرمی
عنوان اصلی مقاله: How To Read The News Like A Scientist
نشریه: TED Ideas