چرا «ماسک‌ زدن» ما را جذاب‌تر می‌کند؟/ عوامل ناخودآگاه «جذابیت» در دوران کرونا

همه‌گیری کرونا ظاهرا تاثیراتی پایدارتر از آنچه که فکر می‌کردیم، بر زندگی ما می‌گذارد: برخی پژوهش‌های دانشگاهی نشان می‌دهند که ماسک، صورت افراد را برای جنس مخالف جذاب‌تر می‌کند و اعتماد به نفس اشخاص را هم بالا می‌برد.

به گزارش تجارت‌نیوز، بنابراین ظاهرا همه‌گیری کرونایی، به غیر از سبک زندگی ما (دورکاری، کاهش دید و بازدیدهای حضوری و ده‌ها مورد دیگر) حالا وارد «دنیای مُد» هم شده و ممکن است تغییراتی در این حوزه هم ایجاد کند.

ماسک بزنید و خوش‌تیپ شوید!

پژوهشگران دانشگاه «کاردیف» در بریتانیا می‌گویند زدن ماسک می‌تواند شما را جذاب‌تر کند و در این میان، ماسک‌های جراحی، از نظر جنس مخالف حتی جذاب‌تر از سایر ماسک‌ها هستند.

در این مطالعه، از ۴۳ زن خواسته شد که تصاویر ۴۰ مرد را در حالت‌های مختلف مشاهده کنند و بر اساس جذابیت، از یک تا ۱۰ به آنها نمره بدهند.

تصاویر مردان چهار حالت داشت: تصویر واقعی آنها بدون ماسک؛ تصویری که در آن صورت مردان با یک کتابچه سیاه تا زیر چشم‌ها پوشانده شده بود؛ تصویری که در آن مردان یک ماسک پارچه‌ای روی صورت دارند و در نهایت، تصویری که مردان یک ماسک جراحی آبی‌رنگ روی صورت دارند. (تصویر زیر را ببینید.)

در پژوهش دانشگاه «کاردیف» تصاویری مشابه این به افراد نشان داده شد

نتایج شگفت‌انگیز بودند: تصاویر مردان با ماسک جراحی، بالاترین امتیاز را گرفتند؛ تصاویر مردان با ماسک پارچه‌ای در جایگاه دوم قرار گرفت؛ مردانی که کتابچه‌ای سیاه‌رنگ جلوی صورت داشتند در جایگاه سوم از نظر جذابیت قرار گرفتند و در نهایت، تصویر واقعی مردان کمترین امتیاز را از منظر جذابیت به دست آورد.

پژوهشگرانی که این مقاله را منتشر کرده‌اند، آزمایش مشابهی را هم انجام داده‌اند که در آن جای زنان و مردان عوض شده است. به گزارش نشریه انگلیسی «گاردین»، نتایج آزمایش دوم (که البته هنوز منتشر نشده) هم مشابه آزمایش نخست است.

چرا ماسک ما را جذاب می‌کند؟

اما چرا چنین تغییری در شاخصه‌های جذابیت ایجاد شده و آیا این تغییر پذیرفتنی است؟

پژوهشگران دانشگاه «کاردیف» در مصاحبه‌هایی حدس‌های خود را در مورد چراییِ افزایش جذابیت فرد در حین استفاده از ماسک، فهرست کرده‌اند. محتمل‌ترین توضیح، این است که ما (تحت تاثیر «تکامل»)، می‌خواهیم «سالم‌ترین» زوج را انتخاب کنیم.

تا پیش از همه‌گیریِ کروناییِ اخیر، ماسک جراحی استفاده عام نداشت و اگر هم کسی در محیطی غیر از بیمارستان از ماسک جراحی استفاده می‌کرد، حدس عمومی این بود که این فرد احتمالا بیمار است.

برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ماسک زدن می‌تواند میزان اعتماد به نفس افراد را افزایش بدهد

همه‌گیری اما وضعیت را تغییر داده و معکوس کرده است: عمده کسانی که ماسک می‌زنند (شاید تا ۹۹ درصد)، در واقع بیمار نیستند و صرفا برای محافظت از خود ماسک می‌زنند. علاوه بر این، ماسک جراحی پیوندی ناخودآگاه با تصویر پزشکان و کادر درمان دارد که در بسیاری از کشورها و فرهنگ‌ها، افرادی با درآمد خوب و با جایگاه اجتماعیِ بالا تصور می‌شوند.

حدس دیگری که پژوهشگران دانشگاه «کاردیف» می‌زنند این است که در زمان استفاده از ماسک، تمرکز بیننده یا مخاطب عمدتا روی چشم‌های فرد قرار می‌گیرد و به همین دلیل، افراد زیباتر و جذاب‌تر به نظر می‌رسند. (اصل مقاله را به زبان انگلیسی در اینجا ببینید.)

ماسک بزنید تا اعتماد به نفس‌تان بالا برود!

این در حالی است که پژوهش‌های مشابه دیگری هم از زاویه‌ای متفاوت به همین نتیجه رسیده‌اند. به عنوان نمونه، در پژوهشی که در «لهستان» انجام شده، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که استفاده از ماسک می‌تواند « اضطراب اجتماعی » (Social anxiety) را در افراد کاهش بدهد.

«اضطراب اجتماعی» می‌تواند علائم و دلایل متعددی داشته باشد، اما یکی از حالت‌هایی که موجب بروز این شکل از اضطراب می‌شود، زمانی است که فرد احساس می‌کند به دلیل ظاهر یا جایگاه اجتماعی‌اش (مثلا به خاطر شغلی که دارد)، از سایر افراد «پایین‌تر» است و به همین دلیل دستخوش اضطراب می‌شود.

آیا ممکن است حتی پس از پایان همه‌گیریِ کرونا، ماسک همچنان به عنوان جزئی از «مُد» باقی بماند؟

حالا اما به نظر می‌رسد که با زدن ماسک و پنهان‌شدن بخشی از صورت پشت یک مانع پارچه‌ای یا پلاستیکی، افرادی با این شکل از اضطراب، کنترل بیشتری روی خود دارند و اعتماد به نفس بالاتری در موقعیت‌های اجتماعی به دست می‌آورند. (اصل مقاله را به زبان انگلیسی در اینجا ببینید.)

عوامل جذابیت: چه کسانی جذاب‌تر به نظر می‌رسند؟

اما جذابیت، به ویژه وقتی از منظر اجتماعی به آن نگاه می‌کنیم، می‌تواند شاخصه‌ها و عوامل متعددی داشته باشد که در نگاه اول چندان بدیهی به نظر نمی‌رسند. با این همه، این شاخصه‌ها و عوامل، از نگاه علمی توضیحات قانع‌کننده‌ای دارند.

به عنوان مثال، در برخی پژوهش‌ها از افراد (زنان و مردان به صورت جداگانه) خواسته می‌شود که با دستکاری در تصویرِ صورت جنس مخالف روی رایانه، ویژگی ظاهری فرد را به حالت ایده‌آل خود نزدیک کنند. (مثلا با پُرپشت کردن موها، اضافه‌کردن ریش و سبیل، تغییر در شکل بینی و مواردی از این‌دست)

به عنوان نمونه، «تقارن» عنصر مهمی در زیبا و جذاب تلقی‌شدن به حساب می‌آید. داده‌های تکاملی نشان می‌دهند که متقارن‌بودنِ اعضای چهره و بدن، با بالا بودنِ میزان باروری در بدن زنان و مردان همبستگی مثبت دارد و به همین دلیل، ما ناخودآگاه تقارن را زیبا و جذاب در نظر می‌گیریم.

«تقارن» در چهره، به صورت ناخودآگاه ذهن را به میزان توانایی باروری (و سطح هورمون‌های جنسی) در جنس مخالف راهنمایی می‌کند

از آن‌سو، برخی ویژگی‌های فیزیکی در مردان و زنان هم به شکلی غیرمستقیم، به میزان ترشح هورمون‌های جنسی در بدن آنها ربط پیدا می‌کند و بنابراین، از نظر جنس مخالف مطلوب تلقی می‌شود. (طبیعت اگر هدفی داشته باشد، آن هدف، تولید مثل و بقا است!)

مثلا، «زنانه‌بودن» چهره زنان (با همه صفت‌هایی که ممکن است به ذهن برسند)، به صورت غیرمستقیم حاکی از آن است که میزان ترشح هورمون «استروژن» در بدن این زنان بالاتر است و به همین دلیل، توانایی باروری این زنان هم بیش از زنانی است که چهره‌ای کمتر «زنانه» دارند.

در سوی مقابل، مردانی با صدای بم و فک بزرگ هم در پژوهش‌ها جذاب‌تر از سایر مردان در نظر گرفته می‌شدند و این دو ویژگی هم می‌توانند به میزان ترشح هورمون «تستوسترون» در بدن مردان ربط پیدا کند که آنها را «مردانه» نشان می‌دهد.