۴۵۰ دلار بدهید تا طلبکارها شما را پیدا نکنند!/ «جوهاتسو» و شرکت‌هایی که ژاپنی‌ها را گم می‌کنند!

آیا تا به حال پیش آمده که زیر فشار مشکلات زندگی، به این فکر کنید که ناگهان همه چیز را رها کنید و ناپدید بشوید؟ برای کسانی که بدهی سنگینی دارند؛ ازدواج ناموفقی دارند؛ شغل دشواری دارند یا اینکه از خانواده و شهرشان خسته شده‌اند، چنین فکری احتمالا عجیب نیست.

به گزارش تجارت‌نیوز، اگر چنین فکرهایی به سرتان زده، باید گفت که تنها نیستید و از قضا، کسانی شاید در گوشه‌ای از دنیا همین حالا به چنین کاری فکر می‌کنند. در ژاپن (با آن فرهنگ خاص و عجیبش)، برای این کار حتی نامی هم وجود دارد: «جوهاتسو» ( Jōhatsu ).

در ژاپن شرکت‌هایی وجود دارند که به افراد کمک می‌کنند در عمل از زندگی اجتماعی حذف شوند تا دیگر کسی آنها را پیدا نکند. به دلیل قانون سفت و سخت ژاپن در حفاظت از حریم خصوصی افراد، پلیس و خانواده فرد هم نمی‌توانند پیگیر او شوند و در واقع، فردِ پنهان شده، یک زندگی جدید را شروع می‌کند. اما ماجرا از چه قرار است؟

ژاپن: تافته جدابافته

ژاپنی‌ها به سخت‌کارکردن و منظم‌بودن معروفند و شاید همین زندگیِ پر از مرزبندی و باید و نباید است که پدیده‌هایی خاص را در این کشور آسیایی به وجود آورده است: مثلا، در ژاپن کسی تعجب نمی‌کند که شما از شدت کار کردن بمیرید!

مردن بر اثر کارِ زیاد فقط در ژاپن رخ نمی‌دهد، بلکه آمارها نشان می‌دهند که در بسیاری از کشورهای جهان (حتی در ایران)، تعداد موارد مرگ ناگهانی به دلیل فشار کاری، چه بر اثر سکته قلبی و چه بر اثر فشارهای روانی کم هم نیست.

«انیمه‌های ژاپنی» بخشی خاص از فرهنگ ژاپن هستند که در ایران هم طرفداران خودشان را دارند.

اما آنچه در مورد ژاپن و مرگ بر اثر کار زیاد در این کشور متفاوت است، این است که ژاپنی‌ها برای این وضعیت هم نامی خاص دارند: « کاروشی » (Karōshi). نیاز به گفتن نیست که وقتی برای چیزی اسم می‌گذارید، لابد یا موضوع را به رسمیت شناخته‌اید، یا آن مساله جایش را در فرهنگ شما کاملا باز کرده است.

فرهنگ ژاپنی عجایب دیگری هم دارد: از «سپوکو» (Seppuku) گرفته که در آن فردِ شریف با شمشیر شکم خود را پاره می‌کند، تا شیوه متفاوت داستان‌سرایی در انیمیشن‌های ژاپنی، موسوم به «انیمه» (Anime) و تا معجزه بدل‌کردنِ ژاپنِ ویران‌شده پس از جنگ جهانی دوم، به یکی از سه اقتصاد بزرگ در جهان.

شرکت‌هایی که شما را «بخار می‌کنند»!

اما در ادامه فهرست عجایب فرهنگ ژاپنی، به موردی می‌رسیم که موضوع این گزارش است: «جوهاتسو». این کلمه در زبان ژاپنی به معنای «بخار شدن» است. استفاده از این عبارت در فرهنگ امروز ژاپن اما به این معنا است که فرد به شکلی خودخواسته، هویت قبلی خودش را پنهان می‌کند و در واقع، واقعا «بخار می‌شود»!

«جوهاتسو» احتمالا چندان دشوار هم نیست. می‌توانید گوشی تلفن همراه‌تان را خاموش کنید (یا یک خط اعتباری بخرید)؛ حساب‌های بانکی‌تان را ببندید؛ بدون اطلاع کارفرما از محل کارتان بیرون بزنید و راهیِ یک بخش دورافتاده در میان جزایر متعدد ژاپن بشوید.

دیدن ژاپنی‌هایی که از شدت خستگیِ ناشی از کار در هر جایِ ممکن به خواب رفته‌اند، چندان عجیب نیست.

پنهان‌شدن به این شیوه، در ژاپن البته کار چندان دشواری نیست و قوانینی هستند که از فرد در این مسیر حمایت می‌کنند. به عنوان نمونه، قوانین مربوط به حفاظت از حریم شخصی فرد، اجازه افشای اطلاعات را نمی‌دهند. به عبارت ساده، اگر یک ژاپنی بخواهد خود را پنهان کند و کسی از محل اختفای او خبر داشته باشد، به این راحتی نمی‌تواند او را لو بدهد.

همین مساله ساده موجب شده که این موضوع به یک پدیده اقتصادی هم بدل شود. در واقع، در ژاپن شرکت‌هایی پدید آمده‌اند که به صورت تخصصی، به فرد کمک می‌کنند تا خودش را پنهان کند، یا در واقع، خودش را گم کند.

گمشده‌هایی که پیدا نمی‌شوند

یکی از بررسی‌های آماری در «آژانس پلیس ملی ژاپن» (به ژاپنی Keisatsu-chō) نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۵ میلادی، حدود ۸۲ هزار پرونده برای افراد گمشده در ژاپن تشکیل شده است. در پایان سال، حدود ۴ هزار و ۱۰۰ نفر در این میان مُرده پیدا شدند و حدود ۲ هزار نفر هم هرگز پیدا نشدند.

بنابراین، ظاهرا این پدیده را باید جدی گرفت. مجله «تایم» در گزارشی با مدیرعامل یکی از این شرکت‌ها گفت‌وگو کرده و آمارهای جالبی هم از زبان او آورده است. به عنوان نمونه، مدیر عامل شرکت «یونیگیا تی اس» (Yonigeya TS Corporation) ادعا می‌کند که سالانه به ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر کمک می‌کند تا ناپدید شوند. (سایت این شرکت را در اینجا ببینید.)

با ۴۵۰ دلار خودتان را گم کنید!

خدمات این شرکت هم شامل مشاوره‌های حقوقی و ارائه خدماتی است که فرد را پنهان می‌کنند (از جا‌به‌جایی در دلِ شب گرفته تا تهیه محل اقامت). هزینه‌ها هم بسته به میزان بار فرد در هنگام فرار، بین ۴۵۰ تا ۲۶۰۰ دلار متغیر است.

اما آنچه که شاید اندکی از تعجب خواننده کم کند، این است که عمده مراجعین به این شرکت و شرکت‌های مشابه در ژاپن، قربانیان خشونت خانگی (عمدتا زنان) هستند. در واقع، شرکت «یونیگیا تی اس» می‌گوید حدود ۲۰ درصد از مراجعینش قربانیان خشونت خانگی هستند.

آگهی فرد گمشده در ژاپن

عمده موارد دیگر، شامل بدهکاران، قربانیان خشونت‌های مذهبی و مواردی از این دست هستند. تعقیب این افراد هم به شرط آنکه جرمی کیفری مرتکب نشده باشند، توسط پلیس غیرقانونی است. با این همه، این شرکت‌ها شیوه‌هایی برای راستی‌آزمایی دارند تا وارد فرآیند حمایت از مجرمان نشوند.

اما چرا کسی باید خودش را گم کند؟

اما چرا کسی باید چنین کاری بکند؟ گزارش‌هایی که از شیوع این پدیده در ژاپن منتشر شده‌اند پاسخ را در فشارهای اجتماعی در ژاپنِ مدرن پیدا کرده‌اند. ژاپن دوره‌های سختی را پشت سر گذاشته و این سختی، به زندگی شخصی ژاپنی‌ها هم وارد شده است.

در جنگ جهانی دوم، ژاپن تقریبا به طور کامل ویران شد و نزدیک به ۳ میلیون نفر کشته داد، تا آنجا که نسبت مرد و زن در هرم جمعیتی این کشور به هم خورد. پس از آن، یک دوره چند دهه‌ایِ دشوار برای بازسازی ژاپن کلید خورد که با سخت‌کوشیِ شدید همراه بود.

در ژاپن، نرخ خودکشی (تعداد موارد خودکشی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت) بسیار بالا است و از نظر نرخ ابتلا به افسردگی هم ژاپن یکی از کشورهای رکورددار در جهان است. (برای مطالعه مفصل‌تر در مورد شیوع خودکشی در کشورهای مختلف، این مطلب را در تجارت‌نیوز بخوانید.)

نرخ افسردگی و نرخ اقدام به خودکشی در ژاپن بسیار بالا است.

بررسی‌های جامعه‌شناسانه نشان می‌دهند که نرخ طلاق در ژاپن در مقایسه با کشورهای مشابه، بسیار پایین است و به همین دلیل، برخی ترجیح می‌دهند به جای طلاق‌گرفتن، صرفا از زندگی مشترک‌شان بیرون بزنند. این پدیده، از دهه ۱۹۶۰ میلادی شروع شده و هنوز هم ادامه دارد.

اما دلایل کاملا اقتصادی هم کم نیستند. مثلا، بررسی‌های جسته‌گریخته نشان می‌دهند که اقدام برای «جوهاتسو» در دهه ۱۹۹۰ میلادی و پس از ترکیدن حباب اقتصادی در ژاپن بالا رفته بود. در آن زمان، بسیاری از افراد ورشکست شده بودند و شاید راهی جز فرار و پنهان‌شدن پیشِ رویِ خود نمی‌دیدند.