محمد‌مهدی حاتمی 
حمله چین به تایوان چه تاثیر اقتصادی دارد؟
چین ممکن است هر لحظه به تایوان حمله کند. در این میان، سرنوشت تایوان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده هادی‌های نیمه رسانا در دنیا چه خواهد شد؟ تقریبا از همان زمانی که زمزمه‌های حمله روسیه به اوکراین به گوش می‌رسید، تحلیل‌گران روابط بین‌الملل می‌گفتند که باید منتظر حمله چین به تایوان هم بود.
به گزارش تجارت‌نیوز ، حالا که چین عملیات نظامی بی‌سابقه‌ای (ظاهرا در قالب یک رزمایش نظامی) را در اطراف جزیره تایوان به راه انداخته، آن پیش‌بینی‌ها هم صورت عمل به خود گرفته‌اند.
نکته اما اینجا است که نه اوکراین و نه تایوان، هیچ کدام کشورهای کم اهمیتی در صحنه جهانی نبوده و نیستند و به همین دلیل، تغییر در نظم ژئوپولتیک در رابطه با این دو کشور، ابعادی جهانی هم خواهد داشت: اوکراین یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گندم و روغن‌های گیاهی در جهان است و تایوان هم بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه‌های رایانه‌ای در جهان.
اما از تنش نظامی-سیاسی میان چین و تایوان چه می‌دانیم و در روزهای آتی، باید منتظر کدام خبرها در این خصوص باشیم؟
زیر سایه «اژدها»
نقطه آغاز درگیری و تنش میان تایوان و چین، به نیمه نخست قرن بیستم بر می‌گردد.
در سال ۱۹۴۹ میلادی، چین هنوز هم در آتش جنگ جهانی دوم و آشوبِ پس از آن می‌سوخت و از جمله، گروه‌های سیاسی هنوز برای در اختیار گرفتن سکان اداره کشور با یکدیگر درگیر بودند.
«مائو تسه تونگ»، بنیان‌گذار «جمهوری خلق چین»، در نهایت موفق شد «چیانگ کای شک»، را شکست بدهد و این دومی، به تایوان گریخت و در آنجا حکومتی مستقل و نزدیک به آمریکا ایجاد کرد.
چینی‌ها و تایوانی‌ها عملا به یک ملت در دو سرزمین بدل شدند، حال آنکه فاصله دو کشور ۱۷۰ کیلومتر مسیر دریایی بیشتر نیست.
تا سال ۱۹۸۷ میلادی، تایوانی‌ها حتی اجازه نداشتند برای دیدار بستگان‌شان به خاک اصلی چین سفر کنند.
علاوه بر این، تایوان در حالی بر استقلال خود از چین تاکید داشته و دارد که چینی‌ها حق برخورد نظامی در صورت اعلام استقلال تایوان را برای خود محفوظ در نظر گرفته‌اند.
امروز هم تنها ۱۳ کشور در جهان، تایوان را به‌عنوان یک کشور مستقل به رسمیت می‌شناسند که در واقع بدان معنی است که تایوان در عمل کشوری مستقل شناخته نمی‌شود.
چین علیه تایوان آرایش نظامی گرفت.
چین چه می‌گوید؟
اما در حالی که این تنش امروز و دیروز ایجاد نشده، چرا حالا همه از احتمال حمله نظامی چین به تایوان صحبت می‌کنند؟
ماجرا از این قرار است که «نانسی پلوسی»، رییس دموکراتِ مجلس نمایندگان آمریکا، همین چند روز قبل به تایوان سفر کرد، آن هم در حالی که چین به شدت مخالف این سفر بود و آمریکا را تهدید کرده بود «که با آتش بازی نکند.»
رییس مجلس نمایندگان آمریکا بلندمرتبه‌ترین مقام آمریکایی بود که در طول ۲۵ سال اخیر به تایوان سفر می‌کرد.
چینی‌ها ۲۵ سال پیش به اندازه امروز قدرت نظامی و اقتصادی نداشتند که به سفر یک مقام آمریکایی به تایوان اعتراض کنند.
اما سفر «نانسی پلوسی» به تایوان چه یک بهانه برای چینی‌ها بوده باشد و چه یک امر واقعا حیثیتی، چین حالا شدیدترین پاسخ ممکن را داده و مشخص هم نیست که در ادامه چه خواهد کرد.
تا لحظه تنظیم این گزارش، خبرها حاکی از آن هستند که ۶۸ جنگنده و ۱۳ ناو چینی از خط میانی تنگه تایوان عبور کرده‌اند و البته موقعیت آنها به گونه‌ای است که در واقع تایوان را تحت محاصره قرار داده‌اند.
روزنامه چینیِ «گلوبال تایمز» هم گزارش داده که برای نخستین بار قرار است موشک‌هایی از خاک چین شلیک شود که از آسمان تایوان عبور خواهند کرد.
اگر چین به تایوان حمله کند، چه می‌شود؟
اقتصاد تایوان با جمعیت تقریبا ۲۴ میلیون نفری، تولید ناخالص داخلی یا GDP نزدیک به ۸۴۰ میلیارد دلاری دارد و از این نظر، بیست و یکمین اقتصاد بزرگ در دنیا است.
به این ترتیب، اقتصاد تایوان از اقتصاد کشورهایی نظیر سوئد، ترکیه یا لهستان بزرگ‌تر است.
علاوه بر این، تایوان به تنهایی بزرگ‌ترین تولیدکننده هادی نیمه رسانا (Semiconductor) در جهان است و شرکت TSMC در تایوان، بزرگ‌ترین شرکت در این حوزه در جهان است.
این شرکت در سال ۲۰۲۱ میلادی به تنهایی نزدیک به ۵۷٫۲ میلیارد دلار (معادل تقریبا یک چهارم کل تولید اقتصاد ایران) درآمد داشت.
نیمه رساناها در تولید تمامی محصولات الکترونیکی، از گوشی‌های هوشمند گرفته تا لپ‌تاپ و رایانه مورد استفاده قرار می‌گیرند و به این ترتیب، اگر حمله نظامی به تایوان رنگ یک جنگ جدی و دامنه‌دار را به خود بگیرد، تمام کشورهای دنیا و تمام صنایع های تک در دنیا تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
شرکت دیگری به نام Foxconn (که علاوه بر خودِ تایوان در چین هم فعالیت دارد)، یکی دیگر از مهم‌ترین شرکت‌هایی است که بروز مشکل برای آن می‌تواند تمام دنیا را تحت تاثیر قرار بدهد.
این شرکت، طرف قرارداد با شرکت‌های بسیار بزرگی در سراسر جهان است و قطعاتی الکترونیکی تولید می‌کند که در ساخت کنسول‌های بازی، گوشی‌های آیفون و انواع تبلت از آنها استفاده می‌شود.
فقط تصور کنید که همین دو شرکت بزرگ (با تولید مجموعا بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار در سال) نتوانند به صورت عادی فعالیت کنند.
در آن صورت، طیفی از صنایع الکترونیکی در چهارگوشه جهان و در حوزه‌های مختلف، عملا فلج می‌شود.
باید منتظر چه رویدادهایی باشیم؟
تایوان یک نیروی هوایی بسیار قدرتمند دارد و از نظر نظامی هم کشور دست بسته‌ای نیست.
با این همه، کارشناسان نظامی می‌گویند که اگر چین به تایوان حمله کند، تایوان شانسی نخواهد داشت.
موقعیت تایوان همچون موقعیت اوکراین نیست که بتوان به صورت زمینی به آن سلاح رساند و علاوه بر این، چین به راحتی می‌تواند تایوان را تحت محاصره دریایی قرار بدهد.
از طرفی، همزمانی رخدادها با جنگ در اوکراین هم موجب می‌شود که همه دست به عصا حرکت کنند: کسی نمی‌خواهد بحرانی دیگر بر بحران‌های کنونی در جهان اضافه کند.
اروپا درگیر بی‌سابقه ترین بحران انرژی از سال ۱۹۷۳ میلادی (شوک نفتیِ آن سال) به این سو است؛ آمریکا بالاترین نرخ تورم در ۴ دهه اخیر خود را تجربه می‌کند و چین هم درگیر یک شبه-رکود اقتصادی شده که ممکن است به یک رکود تمام عیار بدل شود.
اما دقیقا همین شرایط، می‌تواند چین را مجاب کند که تایوان را تحت فشار بگذارد.
تاریخ جهان همیشه در بزنگاه‌های خاص ورق خورده و هر زمان که روند عادی اوضاع مختل شده، تغییر و تحولات هم به وقوع پیوسته‌اند.
بنابراین، تعجب نکنید اگر در روزهای آینده تایوان شاهد حمله نظامی چینی‌ها باشد و اقتصاد جهان یک شوک عظیم دیگر را به خود ببیند.
نظرات