محمد امین سامنی 
گزارش تجارت‌نیوز از یافته‌های تازه ناسا درباره نشت متان در دریای خزر
ابر گاز متان در آسمان ترکمنستان/ بزرگ ترین منتشرکننده متان در دنیا شناسایی شد
انتشار گاز متان در ترکمنستان توسط داده‌های ماهواره‌ای فاش شد
به گزارش تجارت‌نیوز ، ناسا از ابری بزرگ بر فراز کشور ترکمنستان خبر داده است؛ ابری از گاز خطرناک متان. داده‌های ماهواره‌ای نشان میدهد که میزان متان منتشر شده تنها از طریق دو میدان اصلی سوخت فسیلی ترکمنستان از کل انتشار کربن بریتانیا نقش بیشتری در گرمایش جهانی سال 2022 داشته است.
کارشناسان می‌گویند انتشار گازهای گلخانه‌ای نظیر متان را می‌توان به راحتی برطرف کرد و به سرعت گرمایش جهانی را کاهش داد منتهی برای اولین اقدام، شناسایی محل‌های اصلی انتشار این گاز اهمیت دارد. پس از آنکه ناسا از ابری بزرگ از گاز متان بر فراز تهران خبر داده بود، حالا در گزارشی جدید، وجود این ابر را در یکی از کشورهای حوزه دریای خزر تایید کرده است.
ترکمنستان؛ بدترین کشور جهان در انتشار متان
شرق هزار در ترکمنستان؛ شهر بندری در دریای خزر، 12 ستون متان به سمت غرب در حرکتند. این توده‌ها توسط ماهواره «تحقیق منبع غبار معدنی سطح زمین» ناسا شناسایی شدند و برخی از آن‌ها بیش از 32 کیلومتر کشیدگی دارند.
کارشناسان گفته‌اند که انتشار گازهای گلخانه‌ای قوی از این کشور نفت‌خیز و گازی به شکل حیرت‌آوری بالاست و باید هر چه سریعتر متوقف شود.
آمارها نشان داد که میدان نفتی غربی در ترکمنستان، در سواحل خزر، 2.6 میلیون تن متان در سال 2022 تولید و منتشر کرده است. همچنین میدان شرقی 1.8 میلیون تن متان منتشر کرده است. در مجموع، این دو میدان نفتی کشور ترکمنستان، گاز گلخانه‌ای معادل 366 میلیون تن دی اکسید کربن منتشر کردند که بیشتر از انتشار سالانه بریتانیا است. نکته مهم اینجاست که بریتانیا هفدهمین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان است!
به گفته دانشمندان، انتشار گاز متان از سال 2007 به طرز نگران کننده‌ای افزایش یافته است و این شتاب ممکن است بزرگترین تهدید برای حفظ دمای زیر 1.5درجه سانتیگراد باشد. محققان می‌گویند که این خطر به طور جدی باعث ایجاد نقاط اوج آب‌وهوایی فاجعه‌آمیز می‌شود؛ رویدادهای نگران‌کننده‌ای که بشر برای آن‌ها آمادگی ندارد.
گاردین اخیرا فاش کرد که ترکمنستان بدترین نشت گاز متان در جهان است. تحقیقات جداگانه حاکی از آن است احتمالا دلیل اصلی کسب این جایگاه، تغییرات پنهان صنعت نفت این کشور در حوزه سوزاندن متان باشد. داستان چیست؟
در روش سوزاندن گاز متان، دی‌اکسیدکربن وارد جو شده به راحتی قابل تشخیص است. همین مسئله در سالهای اخیر، باعث شده این روند شدیدا مورد انتقاد قرار بگیرد. از سوی دیگر انتشار عکس‌های ستون‌های دود می‌تواند شبکه‌های اجتماعی را علیه صنعت بشوراند. در این میان، ترفند صنعت، انجام فرآیندی برای نامرئی‌سازی متان است؛ یک تهویه به سادگی می‌تواند متان نامرئی را به صورت نسوخته در هوا آزاد کند. تا پیشرفت‌های اخیر در فناوری ماهواره، این متان نامرئی قابل تشخیص نبود یا به سادگی نمی‌شد میزان آن را سنجید. واقعیت اما این است که گاز متان طی 20 سال، 80 برابر بیشتر از دی اکسید کربن گرما را به دام می‌اندازد و باعث بروز برخی از رخدادهای اقیلمی می‌شود.
کارشناسان به گاردین گفتند که اجلاس آب‌وهوای سازمان ملل متحد 28COP که در ماه دسامبر در امارات برگزار شد، فرصتی برای پیشبرد اقدامات کاهش گاز متان در ترکمنستان بود. دو کشور نفتی روابط نزدیکی دارند و بر امارات متحده عربی برای رفع تردیدها مبنی بر اینکه یک تولیدکننده بزرگ نفت و گاز می‌تواند نتایج قوی از نشست سران به ارمغان بیاورد، فشار وارد می‌شود.
مقابله با نشت از سایت‌های سوخت فسیلی سریع‌ترین و ارزان‌ترین راه برای کاهش انتشار متان و در نتیجه گرمایش جهانی است. اقدام برای جلوگیری از نشت، اغلب به خودی خود جواب میدهد، زیرا گاز گرفته شده می‌تواند بسته بندی شده و فروخته شود. اما به گفته کارشناسان، نگهداری زیرساخت‌ها در ترکمنستان بسیار ضعیف است.
کنترل انتشار متان از دست خارج شد؟
به نقل از grist ، آنتوان روستان، رئیس کایروس، گفت: «متان تقریباً نیمی از گرم‌شدن کوتاه مدت اقلیم را بر عهده دارد و تاکنون مطلقاً مدیریت نشده و کاملاً از کنترل خارج شده بود.»
وی گفت: «ما می‌دانیم که اصلی‌ترین نقاط انتشار گاز متان دقیقا کجا هستند و چه کسی این کار را انجام میدهد. ما فقط به سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران نیاز داریم که کار خود را انجام دهند، یعنی سرکوب انتشار گاز متان! هیچ اقدام قابل مقایسه‌ای از نظر کاهش اثرات گرمایش زمین به اندازه توقف انتشار گاز متان وجود ندارد.»
به گفته او انتشار فوق العاده ناشی از تاسیسات نفت‌وگاز به آسانی با تعمیر شیرها یا لوله‌ها یا حداقل روشن کردن مجدد فلرها پایان یافت. این کار بسیار ساده است، هیچ هزینه‌ای برای شهروندان و تولیدکنندگان ندارد. هزینه کاملاً ناچیز است.»
داده‌های ماهواره‌ای که توسط Kayrros برای شناسایی متان استفاده می‌شود از ابتدای سال 2019 جمع‌آوری شده است. نگاهی به مجموع انتشار گاز متان در کشور ترکمنستان نشان میدهد که روندی سطحی داشته است. ماهواره‌ها همچنین 840 رویداد فوق ساطع‌کننده را شناسایی کرده‌اند؛ به عنوان مثال نشت از چاه‌ها، مخازن یا لوله‌ها با سرعت چند تن در ساعت یا بیشتر- که بیشترین میزان در هرکشوری است.
کایروس گفت که اکثر تاسیسات نشت متان متعلق به شرکت ملی نفت ترکمن اویل بود. انتشار گازهای متان کشف نشده بیشتر از تاسیسات نفت‌وگاز ترکمنستان در دریای خزر خواهد بود، اما توانایی ماهواره‌ها برای اندازه‌گیری نشت متان از روی آب هنوز درحال توسعه است.
کایروس همچنین برخی از میدان‌های باگدیلی شمالی در غرب ترکمنستان را با وضوح بالا نظارت کرد. بین سالهای 2021 تا 2022، تعداد رویدادهای سوپر ساطع‌کننده‌ها در آنجا دو برابر شد و به 60 مورد رسید و یکی از ابرساطع‌کننده‌های اخیر متان را برای تقریباً شش هفته بیرون ریخت.
ترکمنستان پس از استرالیا دومین تامین‌کننده گاز چین است و قصد دارد صادرات خود را به این کشور دو برابر کند. تا سال 2018، شهروندان ترکمن از گاز و برق رایگان برخوردار بودند. با این حال، این‌کشور همچنین در برابر تأثیرات بحران آب‌وهوایی بسیار آسیب‌پذیر است، به طوری که احتمال خشکسالی شدید در قرن بیست و یکم بسیار قابل توجهی افزایش می‌یابد و انتظار می‌رود بازده محصولات عمده کاهش یابد.
فرصت بزرگ
صحبت آزادانه در مورد آنچه در حال وقوع در منطقه نفت‌خیر این کشور است، دشوار به نظر می‌آید، اما منابع آگاه به گاردین گفته‌اند که این وضعیت بسیار ناامیدکننده بوده و ترکمنستان احتمالاً بدترین کشور جهان در مقابله با نشت متان است.
آن‌ها گفتند که جلوگیری یا رفع نشت‌ها نشان‌دهنده یک فرصت بزرگ است، اما عدم اقدام رسمی در این زمینه نگرانکننده است. به گفته منابع گاردین، ترکمنستان می‌تواند نشت متان از طریق تجهیزات و شیوه‌های قدیمی دوران شوروی را متوقف کند و این کشور می‌تواند بزرگترین کاهش‌دهنده متان در جهان باشد. اما منابع عظیم گاز متان موجود در این نقشه ناسا، به این معنی بود که آن‌ها هرگز اهمیت نمی‌دادند که گاز نشت کند.
گزارش گاردین نشان میدهد که نشت گاز متان برای رئیس جمهور ترکمنستان، بردی محمداف، نیز اولویت نداشته است. این در حالی است که محمداف، در سال 2021 به عنوان معاون وقت کابینه وزیران در اجلاس آب‌وهوای سازمان ملل متحد 26COP در گلاسکو شرکت کرد و گفت که ترکمنستان در حال کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با معرفی فناوری‌های مدرن در تمام حوزه‌های اقتصاد است.
بردی محمداف همچنین از تعهد جهانی متان (GMP) برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای استقبال کرد، اما ترکمنستان نتوانسته است به 150 کشوری که اکنون امضایشان پای این معاهده جهانی‌ست، بپیوندد. ترکمن‌اویل و ترکنگاس، شرکت‌های دولتی نفت و گاز ترکمنستان، از اعضای ابتکار داوطلبانه سازمان ملل برای کاهش نشت‌ها، نیستند و یک منبع به گاردین گفته است: رئیس جمهور در این خصوص پیگیری نکرده است.
بزرگترین نقاط داغ متان در جهان
تحقیقات علمی اخیر که در مجله Environmental Science and Technology منتشر شده، نشان میدهد که سواحل غربی ترکمنستان یکی از بزرگترین نقاط داغ متان در جهان است.
تجزیه‌وتحلیل دقیق داده‌های ماهواره‌ای، ۲۹ رویداد مختلف را بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ نشان داد، اگرچه داده‌های ماهواره‌ای قدیمی‌تر نشان میدهد که این نوع انتشار ده‌ها سال است که رخ میدهد.»
محققان گفتند که 24 مورد از 29 رویداد فوق انتشاردهنده از پشته‌های شعله‌ور که خاموش شده بودند و سپس گازمتان را مستقیماً به هوا تخلیه می‌کردند، رخ داد. نکته جالب اینجاست که تمامی موارد یاد شده نشت متان همگی توسط شرکت‌های دولتی مدیریت می‌شدند و پنج مورد دیگر نیز به نشت خط لوله مرتبط بودند. دانشمندان می‌گویند که علت اصلی این موضوع تغییر شیوه شعله‌ور کردن گاز و سوزاندن آن با روش هواگیری است.
دانشمندان گفتند که افزایش استفاده شرکت‌های نفتی از روش تهویه (هواگیری متان) از سال 2015 همزمان با ابتکار جهانی پایان دادن به شعله‌ور کردن گاز فلر در شرکت‌های فسیلی آغاز شد.
نظرات