گرمایش زمین به چند درجه رسیده است؟ / اهداف برنامه‌های آب و هوایی محقق شد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)  یک هفته قبل از آغاز کنفرانس اقلیمی COP28 در دبی گزارشی را منتشر و اعلام کرد که برای جلوگیری از تحقق پیش‌بینی‌های ناخوشایند در مورد شرایط اقلیمی اقدام فوری لازم است.

گازهای گلخانه‌ای جهانی باید 28 درصد کاهش یابد تا امکان تحقق برنامه‌ها در مورد شرایط آب و هوایی و تغییرات اقلیمی وجود داشته باشد. آنگونه که ویکی‌پدیا در این مورد توضیح داده است: «گزارش ویژه ۱٫۵ درجه سانتیگراد گرم شدن زمین، گزارشی است که توسط هیئت بین دولتی تغییرات آب‌وهوایی (IPCC) در ۸ اکتبر ۲۰۱۸ منتشر شده‌است.» بر اساس این گزارش، گرمایش زمین باید در محدوده 1 و نیم درجه بیشتر از دمای هوا پیش از انقلاب صنعتی محدود بماند. تحقق این هدف امکانپذیر است اما برای رسیدن به آن مرحله میزان تولید گازهای گلخانه‌ای باید کاهش یابد. 

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد اخیرا در این مورد گفته است: «بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر چیزی تغییر نکند، در سال 2030 انتشار گازهای گلخانه‌ای، 22 گیگاتن بیشتر از حد مجاز 1.5 درجه خواهد بود.»

این آمار تقریباً مجموع انتشار سالانه کنونی آمریکا، چین و اتحادیه اروپا است.

رکوردشکنی در سال 2023

بر اساس گزارش UNEP، انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی پس از افزایش 1.2 درصدی در سال گذشته به بالاترین حد خود رسیده است. این افزایش انتشار باعث بالا رفتن دمای کره‌زمین می‌شود.

تا اوایل اکتبر، میانگین دمای بیش از 1.5 درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی در 86 روز ثبت شد.

به گزارش یورونیوز، سپتامبر گرم‌ترین ماه ثبت شده بود و میانگین دمای جهانی به 1.8 درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن رسید.

براساس گزارش سرویس تغییرات آب‌وهوایی کوپرنیک اتحادیه اروپا، میانگین دمای جهانی احتمالاً در هفته‌های گذشته از آستانه بحرانی 2 درجه سانتیگراد بالاتر از سطوح پیش از صنعتی شدن گذشت.

با این حال، این میانگین دماها باید در مدت زمان طولانی‌تری حفظ شوند تا محدودیت‌های رسمی مانند آنچه در توافقنامه پاریس تعیین شده است، نقض شود.

آن اولهوف سردبیر ارشد علمی این گزارش، می‌گوید: «امسال شاهد تعداد زیادی رکورد و افراط از نظر گرما، آتش‌سوزی‌ها و ثبت رکوردهای جدید دمای جهانی بوده‌ایم.»

آیا توافق پاریس نتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده است؟

از زمان توافق پاریس در سال 2015، پیشرفت‌هایی وجود داشته است. طبق سیاست‌های موجود در آن زمان،UNEP  افزایش 16 درصدی در انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2030 را پیش‌بینی کرد. اکنون افزایش پیش بینی شده 3 درصد است.

اولهوف می‌گوید: «من فکر می‌کنم پیشرفتی را در این زمینه شاهد بوده‌ایم و نمی‌توان گفت هیچ اتفاقی نیفتاده است. در واقع هنوز به مرحله "اکنون یا هرگز"، حداقل از نظر زنده نگه داشتن هدف برای محدود کردن گرمایش جهانی به 1.5 درجه، نرسیده‌ایم.»

وی در ادامه بیان کرد: «البته فرصت‌های بزرگی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در چند سال اخیر از دست رفته است. در حالی که جنگ در اوکراین و بحران انرژی ناشی از آن، برخی از کشورها را به سمت راه حل‌های سبز سوق داد، برخی دیگر از اکتشاف جدید نفت و گاز یا افزایش عمر معادن زغال سنگ استفاده کردند.»

فقدان رهبری جهانی

اولهوف می‌گوید: «یکی از بزرگ‌ترین موانع برای پر کردن شکاف انتشار، فقدان رهبری جهانی است.»

اگر تلاش‌های کاهش تحت سیاست‌های کنونی مانند امروز ادامه پیدا کند، گرمایش جهانی تنها به ۳ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطوح پیش از صنعتی شدن محدود می‌شود. اجرای کامل تلاش‌هایی که در برنامه‌های آب‌وهوایی کشورها یا مشارکت‌های تعیین شده ملی (NDCs) تعیین شده است، جهان را در مسیر 2.9 درجه سانتی گراد قرار می‌دهد.

در شرایط کنونی، هیچ یک از 20 اقتصاد بزرگ جهان انتشار گازهای گلخانه‌ای را با نرخی مطابق با اهداف خالص صفر خود کاهش نمی‌دهند.

 UNEP می‌گوید: «حتی در خوش‌بینانه‌ترین سناریو، احتمال محدود کردن گرمایش به 1.5 درجه سانتیگراد تنها 14 درصد است.»

گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد در این مورد گفته است: «گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که شکاف انتشار بیشتر شبیه یک دره انتشار گازهای گلخانه‌ای است. دره‌ای پر از وعده‌های شکسته، زندگی‌های شکسته و رکوردهای شکسته شده. همه اینها شکست رهبری، خیانت به قشر آسیب‌پذیر و یک فرصت بزرگ از دست رفته است.»

اولهوف نیز می‌گوید: «به جای تمرکز صرفا بر اهداف قوی‌تر برای سال 2035، اقدامات بلندپروازانه‌تری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای قبل از پایان این دهه مورد نیاز است. اگر این کار را نکنیم، به تدریج باید با هدف 1.5 درجه خداحافظی کنیم.»

او می‌افزاید: «ما هنوز شاهد اوج انتشار گازهای گلخانه‌ای نیستیم اما فرصت‌های بزرگی برای بسیاری از کشورها وجود دارد که به طور قابل‌توجهی انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند و به یارانه‌های سوخت‌های فسیلی پایان دهند.»

به گفته این پژوهشگر، اگر اقدامات فوری انجام نشود، جهان در مسیر گرمایش شدیدی قرار می‌گیرد که پیامدهای جدی برای مردم و سیاره خواهد داشت. برای جلوگیری از این امر، اقدامات فوری و بلندپروازانه‌ای برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مورد نیاز است.