اقتصاد در تله سیاست‌زدگی/ چرا اقتصاد در ایران حرف اول را نمی‌زند؟

به گزارش تجارت‌نیوز، فعالان اقتصادی می‌گویند اقتصاد در مسلخ سیاست گرفتار آمده! جدیدترین ماجرایی که بر این گفته مُهر تایید می‌زند؛ قطعی اینترنت است. تجار و بازرگانان معتقدند سیاسیون نمی‌توانند در عصر کنونی اهمیت دسترسی به اینترنت را نادیده بگیرند و در عین حال انتظار داشته باشند روابط از طریق پست، تلگرام یا تلفن برقرار شود و به دنبال آن محیط کسب و کار بهبود یابد. صاحب نظران اقتصادی نیز بر این باورند که در ایران اقتصاد تابعی از سیاست است، این در حالیست که در دیگر نقاط جهان این اقتصاد است که حرف اول را می‌زند.

در حالی طی روزهای گذشته، آمار و ارقام مختلفی از زیان میلیاردی صنایع و کسب و کارهای خرد و متوسط اعلام شده که بازهم این ضرروزیان به یک تصمیم دولتی مربوط می‌شود. البته این مشکل دیروز و امروز اقتصاد ایران نیست. گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری وابسته به سازمان برنامه و بودجه تحت عنوان «تحولات جهانی و پیامدهای آن بر اقتصاد ایران» یک پاسخ روشن برای این سوال مهم مبنی بر اینکه تحریم مقصر اصلی مشکلات اقتصادی ایران است یا سوءمدیریت؟ دارد. این گزارش نشان می‌دهد علت بیماری‌های مزمن اقتصاد ایران مثل تورم و عقب ماندن از پیشرفت جهانی، بیشتر متاثر از سیاست‌های پولی کشور و مدیریت اقتصادی است نه تحریم‌ها.

حالا هم دردسرهای برآمده از تحدید اینترنت، زیان قابل توجهی از جمله یک زیان ۸۰ هزار میلیاردی به صنایع تحمیل کرده است. موضوعی که به باور کارشناسان باعث آغاز زمستان سخت اقتصاد ایران شده و بدسالاری را به نمایش می‌گذارد. هرچند مقامات دولتی می‌گویند پشت کسب و کارهای اینترنتی را خالی نمی‌کنند، اما تجربه چند دهه اخیر به‌ویژه دوره کرونا فعالان اقتصادی را به این وعده و وعیدهای دولتی به شدت بدبین کرده است. اخیرا هم یلدا راهدار- عضو اتاق بازرگانی ایران- در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، مشوق‌های مالیاتی را نو‌ش‌دارویی پس از مرگ کسب و کارها دانسته بود.

گره کور بخشنامه‌ها برای فعالان اقتصادی

صدور بخشنامه‌های متعدد دولتی از دیگر موضوعاتی است که فعالان اقتصادی را به دردسر انداخته. اخیرا هم گزارشی از گمرک منتشر شده که نشان می‌دهد در فاصله بین سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰، ۱۷۵۸ بخشنامه به دست‌ تجار ایرانی رسیده که نتیجه آن هم سردرگمی، نااطمینانی نسبت به آینده تحولات اقتصادی ایران و فرار سرمایه بوده است. این امر به‌ویژه در دوره نوسانات پیچیده ارزی در سال‌های ۹۷ و ۹۸ به کرات دیده شد. فعالان اقتصادی هم بارها با برگزاری جلسات و در گفت‌وگوهای رسانه‌ای نسبت به دخالت‌های بی‌حدوحصر دولت در اقتصاد هشدار دادند اما گوش شنوایی برای هشدارهای آنها پیدا نشد.

بهترین نسخه برای نجات اقتصاد ایران چیست؟

کارشناسان اقتصادی بارها بر نقش نظارتی دولت و سپردن اقتصاد به مکانیزم عرضه و تقاضا تاکید کرده‌اند. به باور آنها اگر اقتصاد در اولویت باشد و حرف اول را در کشور بزند، نه‌تنها مسیر توسعه اقتصادی هموار می‌شود، بلکه بسیاری از اهداف پیشرفت معنوی هم محقق خواهد شد و در نهایت جامعه سالم‌تری به وجود می‌آید.

آنها همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که اگر اقتصاد اصلاح نشود و برای مثال ساده‌ترین اصول تجارت یعنی اهمیت برقراری ارتباط پایدار در پلتفرم‌های خارجی و دسترسی به اینترنت برای فعالان اقتصادی در نظر گرفته نشود، نمی‌توان انتظار ریشه‌کن شدن بلایای اقتصادی از جمله فقر و دیگر آسیب‌های اجتماعی را داشت.

تجویز اکید برای نجات اقتصاد ایران، دوری از سنت‌گرایی و سیاست‌های کهنه است تا اجازه شکوفایی اقتصادی داده شود.