ایران در تنگنای سرمایه گذاری خارجی/ چرا کشورهای دیگر در ایران سرمایه گذاری نمی‌کنند؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، یکی از معضلات اساسی اقتصاد ایران در سال‌های اخیر، کمبود سرمایه بوده است. چالشی که سبب شده بخش عمده پروژه‌های عمرانی و زیرساختی نیمه‌تمام باقی بمانند و بسیاری از تجهیزات و ماشین‌آلات در صنایع گوناگون مستهلک شوند.

یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌های بهبود این شرایط، جذب سرمایه گذاری خارجی است. اما با وجود اینکه کارشناسان معتقدند که ظرفیت ایران برای سرمایه گذاری خارجی از سوی دیگر کشورها بسیار بالاست، مجموعه‌ای از عوامل گوناگون سبب شده‌اند که ریسک ورود سرمایه خارجی به ایران بالا رفته و خارجی‌ها تمایلی به تزریق سرمایه خود در ایران نداشته باشند.

جایگاه ایران از دیدگاه سرمایه گذاری خارجی

بر اساس گزارشی که اتاق تهران تحت عنوان «نگاهی بر وضعیت سرمایه گذاری در ایران» منتشر کرده، ایران در مقایسه با همسایگان خود وضعیت غیرقابل قبولی از نظر جذب سرمایه خارجی داشته است.

جریان ورودی سرمایه خارجی به ایران در 10 سال اخیر، روندی تقریبا یکنواخت را طی کرده و رقم آن در سال 2022 به 1.5 میلیارد دلار رسیده است. با این رقم جذب سرمایه، ایران در سال میلادی گذشته در رتبه 79 جذب سرمایه خارجی جای گرفته است.

مقایسه سرمایه گذاری خارجی ایران با عربستان، ترکیه و امارات

وضعیت همسایگان ایران در جذب سرمایه خارجی چگونه است؟

سرمایه گذاری خارجی در چهار کشور همسایه ایران وضعیت متفاوتی دارد. برای مثال امارات متحده عربی موفق شده که از سال 2019 تا 2022 در روندی صعودی برای جذب سرمایه خارجی قرار بگیرد و در سال 2022 حدود 23 میلیارد دلار سرمایه از دیگر کشورها جذب کند. به این ترتیب امارات از حیث جذب سرمایه خارجی به عنوان کشور نخست خاورمیانه لقب گرفته است.

از سوی دیگر، با وجود اینکه عربستان در سال گذشته با کاهشی 59 درصدی در میزان سرمایه گذاری خارجی مواجه شد اما حدود هشت میلیارد دلار سرمایه از دیگر کشورها جذب کرد. این رقم برای ترکیه نیز به حدود 13 میلیارد دلار رسید.

موانع سرمایه گذاری خارجی در ایران

اتاق تهران در گزارش خود موانع مختلفی را برای سرمایه گذاری خارجی در ایران مطرح کرده است که یکی از این موارد، فقدان وجود قانونی جامع در حوزه سرمایه گذاری خارجی است.

کوچک بودن بازار سرمایه و بدهی ایران و همچنین تناسب نداشتن آن با حجم تولید ناخالص داخلی کشور، از دیگر مواردی است که سرمایه‌گذار خارجی را برای ورود به ایران دلسرد می‌کند. به علاوه، در مورد بازار سرمایه ایران می‌توان به ضعف در بخش ریزساختارها، متنوع نبودن ابزارهای معاملاتی و همچنین متصل نبودن به بازار سرمایه کشورهای خارجی، به عنوان دیگر نقاط ضعف اشاره کرد.

از سوی دیگر، هماهنگ نبودن نظام بانکی ایران با معیارهای بین‌المللی، تناقض مقررات پیرامون افتتاح حساب بانکی ریالی برای سرمایه‌گذاران خارجی و همچنین رویه دشوار احراز هویت سرمایه‌گذاران خارجی مطابق قانون مبارزه با پولشویی، عوامل دیگری هستند که مانعی بزرگ بر سر راه ورود سرمایه خارجی به کشور محسوب می‌شوند.