آیا بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، نوسانات در بازارهای مالی بالا رفته است. تا پیش از ظهر روز یکشنبه چهارم اسفند ماه دلار صرافی ملی به رقم ۱۴ هزار و ۷۵۰ تومان رسیده و چند روزی هست که در بازار آزاد مرز ۱۵ هزار تومان را رد کرده است، هر گرم طلا ۱۸ عیار نیز از سطح ۶۰۰ هزار تومان عبور کرد و سکه نیز حدود شش میلیون تومان معامله می‌شود.

بازار سرمایه نیز روزهای مثبتی را پشت سر می‌گذارند و در آستانه عبور از سطح ۵۰۰ هزار واحدی قرار دارد؛ یکی دیگر از بازارها برای جذب دارایی‌ها بانک‌هاست، آیا این بازار برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند؟

داود سوری، اقتصاددان در تشریح وضعیت شبکه بانکی کشور گفت: نرخ سود در کشور ما یک تناقضی دارد. دولت سعی می‌کند نرخ بهره را کنترل کند و پایین نگه دارد، استدلالشان هم این است که وقتی نرخ بهره پایین باشد هزینه سرمایه‌گذارها کاهش پیدا می‌کند و موجب رشد تولید و اشتغال می‌شود. از طرف دیگر منابع بانک متعلق به خودش نیست و سپرده‌گذاران دارایی خود را هنگامی در اختیار بانک قرار می‌دهند که وقتی با سایر دارایی‌ها مقایسه می‌کنند ریسک و بازده سپرده‌گذاری در بانک به نفعشان باشد.

وی ادامه داد: با این شرایط اگر پول‌ها در بانک سپرده‌گذاری شود هر ساله ۲۰ درصد از ارزش پول کاهش می‌یابد؛ طبیعی است که نباید انتظار داشته باشیم هیچ سرمایه‌گذاری دارایی خود را در بانک قرار دهد و این یک تناقض است.

چطور تناقض در سیستم بانکی برطرف می‌شود؟

این اقتصاددان معتقد است: اگر به بانک‌ها فشار وارد شود و اجازه نداشته باشند که نرخ بهره بیشتر از نرخ تعیین شده بپردازند؛ طبیعی است که سپرده‌گذاران به بانک مراجعه نمی‌کنند، ولی بانک یک فعالیتی است که باید ماندگار باشد هیچ بانکی نمی‌تواند مثل کسب‌وکاری که کنار خیابان است یک دفعه تغییر شغل دهد. بانک‌ها چاره‌ای ندارند یا این که محدودیت‌ها را دور بزنند؛ مثلا نرخ سود بانکی را به صورت غیررسمی افزایش دهند، یا این که به منابع بانک مرکزی مراجعه کنند. این همان ۲۵ درصدی است که به صورت تعریف شده در ساختار بانکی و اقتصادی کشور نقدینگی ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: به دلیل محدودیتی که داریم بسیاری از بانک‌ها چاره‌ای ندارند که به بانک مرکزی مراجعه کنند چون بازدهی دیگر بازارها بالاست نمی‌توانند سپرده مردم را جمع کند. از طرف دیگر بر فرض بانک مرکزی محدودیت نرخ سود را ایجاد نکند و با توجه به نرخ تورم ۳۸ درصدی برای جمع آوری سپرده نرخ بهره را ۴۰ درصد می‌گذارد. برای این که بانک از این ۴۰ درصد سود ببرد و هزینه‌های خودش را پوشش دهد حداقل باید تسهیلات را با نرخ سود ۴۴ درصدی به سرمایه‌گذار بدهد.

وی با اشاره به تولید در کشور عنوان کرد: در سوی دیگر هیچ فعالیتی در کشور نیست که بتواند سالی ۴۴ درصد بازدهی سرمایه داشته باشد تا یک فرد این منابع را از بانک قرض بگیرد و بازپرداخت کند. کسی که این منابع را می‌گیرد یا می‌خواهد فعالیت کوتاه‌مدت تجاری انجام دهد یا قصد پس دادن ندارد که این موضوع ریسک بانک را افزایش می‌دهد.

سوری در پایان وضعبت بانک‌ها را در به کلاف سردرگم تشبیه کرد و گفت: در این سال‌ها با محدودیت روی نرخ بهره، کنترل نظام بانکی، شکل ساختاری نظام بانکی باعث شده که وضعیت بانک‌ها در یک تناقضی قرار بگیرد. از سوی دیگر نیز تولید بسیار ضعیف شده، توان سود آوری وجود ندارد، نمی تواند به بازارهای جهانی دسترسی داشته باشد و همه این‌ها باعث ایجاد کلاف سردرگم شده است.

طبق آخرین مصوبه شورای پول و اعتبار در شهریور ماه سال ۹۶، نرخ سود سپرده بلندمدت ۱۵ درصد و کوتاه‌مدت ۱۰ درصد تعیین شده، اما در سال اخیر بانک‌ها سود سپرده خود را بیش از نرخ مصوب و به طور میانگین حدود ۲۰ درصد به سپرده‌گذاران می‌پردازند.