سهیل بانی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
تامین مالی ساخت ۴ میلیون مسکن بر دوش بانکها / نهضت مسکن شکست خورد؟
براساس گزارشات رسمی، تنها ۳۳۳هزار نفر از واجدان شرایط طرح نهضت مسکن مبلغ اولیه آن را واریز کرده‌اند. این در حالی است که این طرح هدف انتقاداتی بسیاری قرار دارد که یکی از مهم‌ترین آنها نحوه تامین مالی است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، مشکلات موجود در تامین مسکن خانوار باعث شده بود که موضوع خانه‌دار کردن مردم، به یکی از شعارهای اصلی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ تبدیل شود.
در این میان، ابراهیم رئیسی نیز وعده داد که اگر ریاست دولت سیزدهم را در دست بگیرد، در قالب طرح نهضت مسکن چهار میلیون واحد مسکن خواهد ساخت. ابروعده‌ای که پس از انتخاب رئیسی به عنوان دولت سیزدهم نیز پابرجا ماند و از همان ابتدا با انتقادات بسیاری مواجه شد.
با این وجود، پس از گذشت بیش از یک سال از روی کار آمدن دولت سیزدهم، به نظر می‌رسد که استقبال مردم از طرح نهضت مسکن بسیار کمتر از انتظارات بوده است.
مشارکت اندک واجدان شرایط در نهضت مسکن
سازمان ملی زمین و مسکن وابسته به وزارت راه و شهرسازی به تازگی آمار مربوط به وضعیت ثبت نام طرح نهضت مسکن را اعلام کرده است. مطابق این آمار از میان یک‌میلیون و ۵۱۲هزار نفری که واجد شرایط این طرح شناخته شدند، تنها ۳۳۳هزار نفر مبلغ اولیه ۴۰میلیون تومانی را واریز کرده‌اند.
پول چهار میلیون مسکن از کجا می‌آید؟
یکی از انتقادات مهمی که به طرح ساخت یک میلیون مسکن در سال دولت رئیسی وارد می‌شود، نحوه تامین مالی آن است. بدیهی است که ساخت چهار میلیون واحد مسکن منابع مالی هنگفتی لازم دارد اما مشخص نیست که دولت سیزدهم قصد دارد از چه طریقی این منابع را تامین کند. آن هم در وضعیت کنونی که اقتصاد ایران درگیر کسری بودجه شدید است و انجام چنین پروژه‌های عظیمی می‌توانند این کسری را تشدید کنند.
جنجال بر سر مشارکت با چینی‌ها
یکی از گمانه‌زنی‌های پیرامون نحوه تامین مالی این ابرپروژه، تهاتر نفت با چینی‌ها بود. موضوعی که زمزمه‌ها درباره آن پس از اظهارات محسن رضایی، مشاور پیشین رئیسی مبنی بر اینکه تهاتر با نفت در دستور کار چند وزارتخانه قرار گرفته، بالا گرفت.
با این وجود این موضوع از همان ابتدا با مخالفت شدید بسیاری از کارشناسان اقتصادی و همچنین نمایندگان مجلس قرار گرفت. در پی این انتقادات نیز وزارت راه و شهرسازی حضور چینی‌ها برای شرکت در پروژه نهضت مسکن را منتفی دانست.
تامین مالی به بانکها سپرده شد؟
یکی دیگر از منابع پیش‌بینی شده برای تامین مالی طرح نهضت مسکن بانکها بودند. در جلسه‌‌ای که روز ۳۰ فروردین ماه ۱۴۰۱ بین وزیر راه و شهرسازی، رئیس کل بانک مرکزی و مدیران عامل بانکها برگزار شد، رستم قاسمی و علی صالح آبادی بر مشارکت شبکه بانکی در طرح مسکن حمایتی دولت سیزدهم تاکید کردند.
بانکها باز هم قربانی می‌شوند؟
این ایده در شرایطی مطرح شد که وضعیت نظام بانکی ایران در وضعیت وخیمی قرار دارد و بانکها روزهای خوشی را تجربه نمی‌کنند. بخش عمده بانک‌های دولتی و خصوصی، زیان‌ده هستند و با زیان انباشته‌های نجومی دست و پنجه نرم می‌کنند. بانک‌هایی که زیان‌ده نیستند هم سود بسیار کمی را در مقایسه با حجم فعالیت خود رقم می‌زنند.
در این شرایط مشخص نیست که بانکها چگونه می‌توانند تامین مالی چنین پروژه‌ای را بر عهده بگیرند. به خصوص در شرایط فعلی که مشخص شده مردم استقبال مورد انتظار از این طرح را به عمل نیاورده‌اند و ریسک سرمایه‌گذاری در این طرح برای بانکها بسیار بالا است.
تورم سه رقمی در پیش است؟
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که اگر بانک مرکزی و دولت قصد داشته باشند پای بانکها را به طرح نهضت مسکن بکشانند، شرایط ترسناکی برای اقتصاد ایران رقم می‌خورد.
کارشناسان در زمان مطرح شدن ایده استفاده از بانکها هشدار داده بودند که اجبار بانکها به سرمایه‌گذاری در طرح ساخت چهار میلیون مسکن بدون شک اثرات تورمی در پی دارد و بعید نیست که نرخ تورم سه رقمی شود.
حکمرانی دستوری تمامی ندارد
به نظر می‌رسد که دولت بار دیگر برای حل چالش‌های اقتصادی، راه حکمرانی دستوری را در پیش گرفته است. اصرار به دخالت مستقیم در بازار مسکن و بدتر از آن الزام بانکها به ورود به طرح نهضت مسکن، یکی از چندین اقدامات دستوری دولت سیزدهم است.
با این وجود به عقیده متخصصان، راه کاهش قیمت مسکن دخالت دولت نیست و وظیفه اصلی دولت در این راستا کاهش تورم است. به این ترتیب مردم برای حفظ سرمایه در مقابل تورم، به بازارهایی مثل مسکن ورود نمی‌کنند و افزایش قیمت‌های نجومی در این بازار کنترل می‌شود.
با این حال نه تنها دولت اقدام مفیدی برای کنترل سطح عمومی قیمت‌ها انجام نداده، بلکه با اقداماتی از این دست آتش تورم را بیش از پیش شعله‌ور می‌کند.
نظرات