تسهیلات غیرجاری ۱۱۸ هزار میلیارد تومانی در ۷ بانک/ شفافیتی که چندان هم شفاف نیست!

به گزارش تجارت‌نیوز ، بانک مرکزی به تازگی اطلاعات تسهیلات کلان شبکه بانکی کشور را تا پایان خرداد ماه سال جاری به‌روزرسانی کرده است که در این میان، افشاسازی اطلاعات تسهیلات غیرجاری 9 بانک، یکی از بخش‌های مهم آمار منتشر شده توسط بانک مرکزی به شمار می‌رود.

شفاف‌سازی آمار تسهیلات کلان بانک‌ها، از سال 1401 و طبق قانون بودجه آن سال کلید خورد و مقرر شد که این اطلاعات، هر سه ماه یکبار از طریق بانک مرکزی منتشر شود. با این حال در سال گذشته، این آمار و ارقام تنها دو بار منتشر شدند و حالا هم خبری از اطلاعات تسهیلات غیرجاری اغلب بانک‌های کشور نیست. البته بانک مرکزی اعلام کرده است که اطلاعات تسهیلات و تعهدات کلان مرتبط سایر بانک‌ها و موسسات اعتباری پس از دریافت و بررسی نهایی منتشر خواهد شد.

تسهیلات غیرجاری 118 همتی 7 بانک

بر اساس گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی، در میان 9 بانکی که آمار تسهیلات کلان آنها افشا شده، بانک سپه با تسهیلات غیرجاری 94 هزار و 234 میلیارد تومانی، در صدر قرار دارد. بانک‌های پارسیان با 14 هزار و 890 میلیارد تومان، شهر با چهار هزار و 819 میلیارد تومان و گردشگری با دو هزار و 462 میلیارد تومان نیز در رده‌های بعدی قرار دارند.

در ادامه این فهرست، بانک ایران زمین با تسهیلات غیرجاری هزار و 274 میلیارد تومانی در رده بعد قرار دارد و پس از آن نیز موسسه اعتباری ملل نیز با ثبت رقم 164 میلیارد تومانی قرار گرفته است. در آخر نیز بانک توسعه تعاون قرار دارد که 92 میلیارد تومان تسهیلات غیرجاری دارد.

البته طبق گزارش بانک مرکزی، دو بانک قرض‌الحسنه رسالت و مهر، در پایان خرداد ماه سال جاری، فاقد تسهیلات کلان غیرجاری بوده‌اند. به این ترتیب مجموع تسهیلات غیرجاری 9 بانک و موسسه اعتباری کشور که آمار آنها منتشر شده به حدود 118 هزار میلیارد تومان می‌رسد.

آمار مانده تسهیلات غیرجاری بانک‌ها در سه ماهه نخست سال 1402

تسهیلات غیرجاری شامل چه مواردی می‌شوند؟

بر اساس تعریفی که در قانون بودجه سال 1401 آمده است، وام‌های با مبلغ بیش از 100 میلیارد تومان در دسته تسهیلات کلان قرار می‌گیرند. این تسهیلات به دو دسته جاری و غیرجاری تقسیم می‌شوند که البته همین تسهیلات غیرجاری، شامل مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول می‌شوند.

تسهیلاتی که بین دو تا 6 ماه از از سررسید آنها گذشته، در دسته سررسید گذشته قرار می‌گیرند. همچنین اصل و سود تسهیلاتی که بیش از ۶ ماه و کمتر از ۱۸ ماه از تاریخ سررسید آنها گذشته‌ و مشتری هنوز اقدامی برای بازپرداخت مطالبات نکرده، در دسته معوق جای می‌گیرند و تسهیلاتی هم که بیش از 18 ماه از سررسید آن گذشته باشد، تسهیلات مشکوک‌‌‌الوصول محسوب می‌‌‌شوند.

از همین روی هر چه میزان تسهیلات غیرجاری بانکی بیشتر باشد، به این معنی است که این بانک به دلایل مختلف نمی‌تواند تسهیلات اعطایی خود را بازپس‌گیری کند و این موضوع می‌تواند به منابع بانک آسیب‌های جدی وارد کند.

بانک مرکزی، مسئولیت شفاف‌سازی را از سر خود باز می‌کند؟

نکته قابل توجه دیگر در فرآیند افشاسازی تسهیلات کلان بانک‌ها این است که این روند با هدف شفاف‌سازی در نظام بانکی انجام شد اما به نظر می‌رسد که در حال حاضر به‌نحوی انجام می‌شود که به نظر می‌رسد بانک مرکزی تنها می‌خواهد این مسئولیت را از سر خود باز کند. این در حالیست که نواقص موجود در افشای عملکرد بانک‌ها در سال گذشته به دلیل اینکه این روند تازه آغاز شده، قابل پذیرش بود اما این نواقص نه تنها در سال 1402 بهبود پیدا نکرده، بلکه بدتر شده است.

به طوری‌که فقط 9 بانک آمار تسهیلات کلان خود را منتشر کرده‌اند و اطلاعات منتشر شده از سوی همین 9 بانک نیز ناقص، نامشخص و ناهماهنگ است.

از سوی دیگر، چه فایده‌ای دارد اگر بدانیم که یک بانک چقدر تسهیلات کلان جاری یا غیرجاری دارد اما کاری برای بهبود شرایط نکنیم؟ به نظر می‌رسد که دولت سیزدهم و بانک مرکزی در مسیر شفاف‌سازی وضعیت بانک‌ها به همین ارائه آمار راضی شده‌اند و نه تنها برنامه‌ای برای بهبود وضعیت تسهیلات غیرجاری بانک‌ها ندارند با امهال وام‌های بخش‌های مختلف، بر این مشکل دامن می‌زنند.