پشت پرده بازار خریدوفروش دارو در ایران

به گزارش تجارت‌نیوز، قرص سرماخوردگی، کپسول آموکسی سیلین و قلم انسولین پرفروش‌ترین داروهای کشور هستند و گران‌ترین دارو باقیمت 9 میلیون تومان برای بیماران مبتلابه سرطان خون تجویز می‌شود.

قرص سرماخوردگی پرمصرف‌ترین داروی کشور است؛ این را می‌توان بامطالعه آخرین آمارنامه دارویی سازمان غذا و دارو متوجه شد.

بر اساس این گزارش ایرانی‌ها در سال 96 حدود یک میلیارد و 400 ورق قرص سرماخوردگی از داروخانه‌ها خریده‌اند. این قرص در هشت‌ماهه سال 97 هم پرفروش بوده است اما چون ابتلا به سرماخوردگی بیشتر در زمستان رخ می‌دهد، در هشت ماه ابتدای امسال قرص سرماخوردگی بزرگ‌سالان از دوران اوج خود فاصله گرفته و رتبه دوم سقوط کرده است.

گزارش رسمی سازمان غذا و دارو آسپیرین و متفورین را در رتبه‌های دوم و سوم داروهای پرفروش کشور نشان می‌دهد.

اگر بخواهیم نگاهی کلی به این گزارش انداخته باشیم، باید گفت در سال 96 حدود 18 هزار میلیارد تومان ماده دارویی در کشور به فروش رفته؛ رقمی که در سال 97 احتمالاً به 23 هزار میلیارد تومان می‌رسد.

افزایش قیمت دارو در سال 96 به نصف رسیده و میزان افزایش قیمت تنها 10 درصد بوده، گرانی به معنای واقعی کلمه را باید در میان داروهای وارداتی لمس کرد.

مثلاً در سال 95 گران‌ترین داروی موجود در بازار ایران حدود 28 میلیون تومان قیمت داشته است. یک سال بعد تولید این دارو را که برای مبتلایان به سرطان خون تجویز می‌شود، در داخل کشور آغاز کرده‌ایم که درنتیجه قیمتش تا 12 میلیون تومان کاهش پیدا کرد والان به شیشه‌ای 9 میلیون تومان رسیده است.

نگاهی به فهرست داروها نشان می‌دهد، در حال حاضر گران‌ترین داروی کشور حدود 9 میلیون تومان قیمت دارد اما تعداد داروهای بالای یک‌میلیون تومان سال‌به‌سال در حال کاهش است.

افزایش قیمت دارو در سال 97 به نصف رسید

آخرین آمارنامه سالانه منتشرشده از بازار دارو در کشور مربوط به سال 96 است که اخیراً توسط سازمان غذا و دارو منتشرشده و نشان می‌دهد حجم فروش دارو توسط شرکت‌های داخلی سالانه 18 هزار و 750 میلیارد تومان است.

در این سال حدود 38 میلیارد عدد دارو فروخته‌شده که تقریباً دوسوم آن تولید داخل و یک‌سوم آن وارداتی بوده است.

با توجه به حجم فروش عددی و ارزش بازار دارو می‌توان نتیجه گرفت هر قلم دارو به‌صورت میانگین 486 تومان قیمت دارد.

اعداد و ارقامی که در آمارنامه سال 96 شاید به‌خوبی نتواند بازار تجارت دارو را نشان دهد. به همین خاطر برای پی بردن به حجم بازار دارو باید سراغ گزارش‌های ماهانه سازمان غذا و دارو برویم که آخرین گزارش مربوط به آبان ماه است.

گزارش هشت‌ماهه نشان می‌دهد در سال 97 ایرانی‌ها ماهانه هزار و 921 میلیارد تومان دارو خریده‌اند. این یعنی حجم بازار دارو اگر با همین روال پیش برود، به رقم 23 هزار میلیارد تومان در سال 97 خواهد رسید، یعنی رشد 23 درصدی.

البته این به معنی گران شدن 23 درصدی قیمت دارو نیست، چراکه حجم مصرف ایرانی‌ها در سال 97 افزایش‌یافته و تعداد داروی فروخته‌شده در هرماه از 3،2 میلیارد عدد در سال 96 با رشد 12 درصدی به 3،6 میلیارد عدد در سال 97 رسیده است.

اگر بخواهیم ببینیم دارو به‌طور متوسط چقدر گران شده است، باید سراغ میانگین قیمت دارو برویم. میانگین قیمت دارو در سال 96 حدود 486 تومان به ازای هر عدد بود. این رقم نسبت به سال قبلی یعنی سال 95 با افزایش 20 درصدی همراه بود.

حالا در سال 97 میانگین قیمت دارو نصف این میزان افزایش را تجربه کرده است و تنها شاهد 10 درصد افزایش قیمت در بازار دارو بوده‌ایم. در حال حاضر میانگین قیمت دارو در کشور حدود 534 تومان است.

پرمصرف‌ترین دارو؛ سرماخوردگی

قرص سرماخوردگی بزرگ‌سالان یا همان ادالت کلد بیشترین فروش عددی در بین داروها را داشته است و برای همین لقب محبوب‌ترین دارو را از آن خودکرده است.

در سال 96 حدود یک میلیارد و 400 عدد قرص سرماخوردگی فروخته‌شده که هرکدامشان به‌طور میانگین 127 تومان قیمت دارند.

البته در گزارش هشت‌ماهه سال 97 خبری از صدرنشینی قرص سرماخوردگی نیست. دلیل آن‌هم مشخصاً این است که مصرف قرص سرماخوردگی در فصل‌های پایانی سال به‌شدت افزایش پیدا می‌کند و گزارش هشت‌ماهه ملاک مناسبی برای ارزیابی میزان مصرف قرص سرماخوردگی نیست و در این گزارش قرص متفورمین 500 صدرنشین پرمصرف‌ترین داروی کشور در هشت ماه اول سال 97 است.

چراکه در این سال ماهانه 128 میلیون قرص متفورمین فروخته‌شده است. متفورمین 500 داروی ضد دیابت است و باعث کاهش قند خون می‌شود.

حدود 78 درصد قرص متفورمین موجود در بازار تولید داخل است و مابقی آن ازطریق واردات تأمین می‌شود. متفورمین 500 در گزارش سال 96 رتبه سوم پرمصرف‌ترین دارو بود.

در این سال که ادالت کلد در رتبه اول حضور داشت، رتبه دوم به قرص آسپیرین رسیده بود. در سال 96 ماهانه حدود 110 میلیون قرص آسپیرین فروخته‌شده است. آسپیرین یک داروی ضد درد و ضد تب است که اصلی‌ترین گروه مصرف‌کننده آن بیماران قلبی هستند.

چراکه این قرص از حمله قلبی جلوگیری می‌کند. محبوبیت این دارو بیشتر به خاطر گستردگی مصارف آن است که از کاهش تب تا درمان سردرد و پیشگیری از سکته مغزی یا حمله قلبی را شامل می‌شود.

متفورمین و آسپیرین همیشه در صدر پرمصرف‌ترین دارو در ایران بوده‌اند. گزارش سال 95 هم این موضوع را تائید می‌کند. نکته جالب در مورد داروهای پرمصرف رشد عجیب مصرف قرص سرماخوردگی است.

این قرص در سال 95 ماهانه 84 میلیون عدد مصرف داشت و در سال 96 با رشد ناگهانی 40 درصدی به مصرف 117 میلیونی در هرماه رسید.

پرفروش‌ترین دارو؛ آموکسی سیلین و انسولین

آموکسی سیلین و انسولین در سه سال گذشته همیشه پیشتاز پرفروش‌ترین داروهای کشور بوده‌اند. این مورد هم در گزارش سال 95، هم‌سال 96 و هم گزارش هشت ماه اول سال 97 دیده می‌شود.

پرفروش بودن یک دارو دلیلی بر پرمصرف بودن آن نیست چراکه در اینجا ارزش ریالی فروش دارو ملاک قرارگرفته می‌شود.

سال 96 آموکسی سیلین با فروش 236 میلیارد تومانی در صدر پرفروش‌ترین دارو بود و انسولین گلارژن با فروش 234 میلیارد تومانی و بافاصله بسیارکم در رتبه دوم قرار داشت.

جالب اینجاست که رتبه سوم پرفروش‌ترین دارو هم از خانواده انسولین بود و به انسولین اسپارت تعلق داشت. انسولین ماده دارویی برای کاهش قند خون است و برای جبران کم‌کاری لوزالمعده در ترشح این هورمون در بدن تزریق می‌شود.

البته به‌تازگی قرص انسولین هم تولیدشده تا بیماران دیابت مجبور به تزریق آمپول‌های انسولین نباشند.

بااین‌حال آمپول‌های انسولین همچنان بین پرفروش‌ترین ماده‌های دارویی کشور دیده می‌شوند. به‌طوری‌که در هشت ماه اول سال 97 قلم انسولین گلارژن که برای تزریق آسان این هورمون به بدن استفاده می‌شود، با فروش 219 میلیارد تومانی، پرفروش‌ترین ماده دارویی کشور است.

فروش این دارو با رشد 40 درصدی به 27 میلیارد تومان در ماه رسیده است. آموکسی سیلین که در سال 96 پرفروش‌ترین داروی کشور بود یک کپسول از خانواده پنی‌سیلین‌هاست که به‌عنوان پرمصرف‌ترین آنتی‌بیوتیک در دنیا شناخته می‌شود.

این دارو برای جلوگیری از هرگونه عفونت به کار می‌رود و اصطلاحاً به آن چرک‌خشک‌کن می‌گویند. کپسول آموکسی سیلین در هشت ماه اول سال 97 بعد از قلم انسولین با فروش 216 میلیاردی در رتبه دوم پرفروش‌ترین‌ها قرار دارد.

مصرف ماهانه این آنتی‌بیوتیک نسبت به سال 96 حدود 35 درصد رشد داشته و حالا ماهانه 91 میلیون کپسول آموکسی سیلین در کشور مصرف می شود. هر کپسول آموکسی سیلین به‌طور میانگین 300 تومان قیمت دارد.

گران‌ترین دارو؛ پلریکسافور

پلریکسافور از جدیدترین ماده‌های دارویی در ایران است. به‌طوری‌که در سال 95 تنها شش ویال پلریکسافور در کل کشور فروخته‌شده است.

ویال شیشه‌های مخصوص نگهداری مواد دارویی مایع است. هر ویال پلریکسافور در سال 95 حدود 28 میلیون تومان قیمت داشت.

چراکه این دارو تنها از طریق واردات تأمین می‌شد و هیچ تولید داخلی نداشت. در سال 96 تولید داخلی پلریکسافور آغاز شد و حدود 81 درصد سهم بازار 42 تایی پلریکسافور را محصولات داخلی تشکیل دادند.

همین مورد باعث شد قیمت این ماده دارویی کاهش چشمگیری داشته باشد و به هر شیشه 12 میلیون و 870 هزارتویمان برسد.

بااین‌حال این دارو همچنان صدرنشین گران‌ترین داروها بود. سال 97 وضعیت درمورداین داروی گران‌قیمت خیلی بهترشد.

طوری که در هشت ماه اول سال 97 مصرف این دارو به ماهانه 12 ویال رسیده و با صددرصدی شدن سهم تولید داخل در تأمین نیاز پلریکسافور، قیمت آن به هر شیشه 9 میلیون و 200 هزارتویمان رسیده است.

حتی این کاهش قیمت هم نتوانسته صدرنشینی گران ترین داروی کشور را از پلریکسافور بگیرد. پلریکسافور (Plerixafor) بانام تجاری موزوبیل یک محرک ایمنی است که برای تحریک و به جریان انداختن سلول‌های بنیادی خون‌ساز در جریان خون، در بیماران مبتلابه سرطان به کار می‌رود.

بعدازمصرف، سلول‌های بنیادی تولیدشده را از خون جدا کرده و مجدداً به خود بیمار پیوند می‌زنند. رتبه بعدی گران‌قیمت‌ترین دارو در کشور بر اساس گزارش هشت ماه اول سال 97 به ویال نافسیلین ((Nafcillin) تعلق دارد.

نافسیلین یک نوع آنتی‌بیوتیک تزریقی است که برای درمان عفونت‌های میکروبی استفاده می‌شود. این ماده دارویی هنوز به تولید داخل نرسیده و کل نیاز آن به واردات وابسته است.

هر ویال نافسیلین سدیم به‌طور میانگین هشت میلیون و 432 هزار تومان قیمت دارد و این در حالی است که سال گذشته هر ویال نافسیلین تنها یک‌میلیون تومان قیمت داشت.

رتبه سوم گران‌ترین ماده دارویی به وکتیبیکس (Vectibix) اختصاص دارد. به‌طوری‌که هرویال این ماده دارویی شش میلیون و 900 هزارتویمان فروخته می‌شود و قیمت بالای آن‌هم به خاطر این است که صرفاً از طریق واردات تأمین می‌شود و کتیبیکس سال 96 هم با همین قیمت عرضه می‌شد و آن زمان دومین ماده دارویی گران‌قیمت در کشور به‌حساب می‌آمد.

گزارش هشت‌ماهه اول سال 97 نشان می‌دهد در حال حاضر 45 قلم ماده دارویی بالا یک‌میلیون تومان قیمت دارند. در گزارش سال 96 این تعداد 47 قلم دارو بود.

منبع: روزنامه هفت صبح