حق اولاد و کمک عائله‌مندی چیست؟ (شرایط برای کارگران)

داشتن فرزند، یکی از مواردی است که در قانون تامین اجتماعی به آن توجه خاصی شده است و امکاناتی برای مستمری‌بگیران و بیمه‌شدگان در نظر گرفته شده است. حق عائله مندی یا همان حق اولاد یکی از مزایای حقوق و دستمزد شاغلان مشمول قانون کار محسوب می‌شود.

اگر بخواهیم خیلی ساده حق اولاد را توضیح بدهیم باید بگوییم که بر اساس ماده ۸۹ قانون تامین اجتماعی، کارفرما علاوه بر انجام اموری مانند ارسال لیست بیمه برای افراد متاهل و دارای فرزند، باید پرداخت هزینه‌ای تحت عنوان حق اولاد را نیز انجام دهد.

حق اولاد در اصل کمک‌هزینه‌ای برای مخارج فرزندان بیمه‌شدگان است که مبلغ آن، ضریبی از افزایش حداقل مزد روزانه است. تا پیش از سال ۱۳۹۴ مقرراتی مبنی بر پرداخت حق اولاد تنها برای دو فرزند وجود داشت اما با توجه به تغییرات اعمال شده، در حال حاضر محدودیتی برای تعداد فرزندان وجود ندارد. یعنی در صورت امکان، حق اولاد برای همه فرزندان باید پرداخت شود.

مبلغ حق اولاد معادل ۳ برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده برای هر فرزند در هر ماه است. همچنین این مبلغ طی هر سال، با افزایش حداقل دستمزد نیز افزایش پیدا می‌کند. از این‌رو معمولا سازمان‌ها، برای در نظر گرفتن این شرایط و عدم ایجاد اختلالات متفاوت از بهترین نرم‌افزار حسابداری استفاده می‌کنند.

پرداخت حق اولاد نیز مانند دیگر امور حسابداری شرکت‌ها و سازمان‌ها، دارای قوانین خاصی است که در ادامه به بررسی کامل هر یک از آنها خواهیم پرداخت.

شرایط پرداخت کمک‌هزینه حق اولاد یا کمک عائله‌مندی چیست؟

شرایط و قوانین خاصی برای پرداخت کمک هزینه حق اولاد از سمت کارفرما وجود دارد که در این قسمت به صورت موردی به بررسی این موارد می‌پردازیم.

• کارفرما قبل از اینکه بخواهد برای پرداخت کمک هزینه حق اولاد اقدامات لازم را انجام دهد، باید سابقه بیمه کارگر را استعلام کند. به بیانی ساده‌تر، سابقه مورد نیاز یک فرد برای دریافت حق اولاد، ۷۲۰ روز است. در صورتی که فرد دارای این میزان از سابقه بیمه باشد، کارفرما می‌تواند برای پرداخت حق اولاد اقدام کند.
• حق عائله‌مندی تنها به مشمولین قانون تامین اجتماعی و قانون کار تعلق می‌گیرد. در اصل کسانی که به دلایل مختلف مشمول صندوق تامین اجتماعی نمی‌شوند، نمی‌توانند حق اولاد دریافت کنند زیرا این حق به آنها تعلق نخواهد گرفت.
• سن فرزاندان فرد بیمه شده باید از ۱۸ سال کمتر باشد یا اینکه فرزندان به مشغول به تحصیل باشند. همچنین فرزندانی که به دلیل بیماری یا همچنین نقص عضو، گواهی کمیسیون‌های پزشکی را دریافت کرده‌اند و می توانند اثبات کنند که شرایط کار کردن برای آنها فراهم نیست، می‌توانند از حق اولاد نیز بهره‌مند شوند.

در صورت عدم پرداخت حق اولاد از جانب کارفرما، چه کار کنیم؟

عدم پرداخت حق اولاد یکی از مواردی است که گاهی اوقات احتمال پیش آمدن آن وجود دارد و در چنین شرایطی کارگران نمی‌دانند باید چه کاری انجام بدهند. همان‌طور که ذکر شد در ماده ۸۷ قانون تامین اجتماعی، پرداخت حق اولاد و کمک عائله‌مندی به عهده کارفرماست.

در اصل تمام کارگرانی که در انواع سازمان‌ها و شرکت‌هایی اعم از شرکت‌های پخش مویرگی ، کارخانه‌ها و مکان‌های دیگر کار می‌کنند و دارای بیمه تامین اجتماعی هستند، در صورت دارا بودن شرایط می‌توانند از این حق بهره‌مند شوند. حال در صورتی که به هر دلیل این کار انجام نشود، کارگر می‌تواند برای حل این مسئله اقدام کند.

در تبصره ماده ۸۷ قانون تامین اجتماعی، هر گونه اختلاف یا مسائل متفاوت در زمینه پرداخت حق اولاد توسط کارفرما به کارگر، در مراجع حل اختلافات اداره کار قابل پیگیری و حل کردن است.

تفاوت کمک هزینه عائله‌مندی و حق اولاد بیمه شدگان و بازنشستگان چیست؟

عاملی که اصلی‌ترین دلیل تفاوت هزینه عائله‌مندی و حق اولاد بیمه‌شدگان و بازنشستگان خواهد بود، شرایط و مبلغ پرداختی و همچنین سن و فرزندان و شرایط آنها برای پرداخت است.

در سال ۹۹ حق اولاد چقدر است و به چند فرزند تعلق می‌گیرد؟

کارگرانی که در سال ۱۳۹۹، یک سال سابقه کار داشته باشند و یا اینکه از دریافت آخرین پایه سنوات آنها یک سال گذشته باشد، روزانه مبلغ ۵۸۳۳۳ ریال را به عنوان پایه سنوات دریافت خواهند کرد. همچنین با تعیین حقوق سال ۹۹ کارگران، مبلغ کمک هزینه اقلام مصرفی خانوادر یا همان بن کارگری، ۴۰۰ هزار تومان اعلام شده است که باید توسط کارفرما پرداخت شود. با این حساب اگر بخواهیم یک جمع‌بندی کلی داشته باشیم باید بگوییم که حق اولاد در سال ۹۹ به شکل زیر خواهد بود:

حق اولاد یا کمک عائله‌مندی برای ۱ فرزند (معادل ۳ روز حداقل مزد ۹۹): ۱٫۸۳۵٫۴۲۷

حق اولاد یا کمک عائله‌مندی برای ۲ فرزند (معادل ۳ روز حداقل مزد ۹۹): ۳٫۶۷۰٫۸۵۴

حق اولاد یا کمک عائله‌مندی برای ۳ فرزند (معادل ۳ روز حداقل مزد ۹۹): ۵٫۵۰۶٫۲۸۱

سقف دو فرزند نیز در پرداخت هزینه حق اولاد سال ۱۳۹۹ برداشته شده است. به این معنی که هر چند فرزند که واجد شرایط باشند، حق اولاد به آنها تعلق خواهد گرفت.