چطور از ریسک تجارت اینترنتی بکاهیم؟
تا چندی قبل، پیش از آنکه «تجارت اینترنتی» رایج شود، مجبور بودیم برای خرید کالا یا خدمات به مراکز خرید مراجعه کنیم. ولی اکنون با چند کلیک ساده و از طریق اینترنت کالا یا خدمات را می‌خریم و با انتقال پول و داده این فرآیند را کامل می‌کنیم.
در یک روز گرم تابستانی، کنار خیابان ایستاده‌اید تا تاکسی پیدا کنید. مدام به ساعتتان نگاه می‌کنید. دیرتان شده است و باید سریع به محل کار خود برگردید. برای خرید کتابی مهم، مجبور شده‌اید به مرکز شهر بروید اما در این روز گرم و شلوغ راهی پیدا نمی‌کنید تا به محل کارتان برگردید. گرمی هوا، تشنگی، شلوغی خیابان‌ها و ترافیک شما را کلافه کرده است. وضعیتی که شرح داده شد برای همۀ ما آشناست. تا چندی قبل، پیش از آنکه « تجارت اینترنتی » رایج شود، مجبور بودیم برای خرید کالا یا خدمات به مراکز خرید مراجعه کنیم. ولی اکنون با چند کلیک ساده و از طریق اینترنت کالا یا خدمات را می‌خریم و با انتقال پول و داده این فرآیند را کامل می‌کنیم.
شاید برایتان جالب باشد بدانید که «تجارت الکترونیکی» از کجا آغاز شد: در ۱۱ آگوست ۱۹۹۴ مردی از طریق وب‌سایت خود NetMarket که بستری برای خرده‌فروشی بود، یک سی‌دی موسیقی به دوستش فروخت. این اولین خریدوفروش از طریق شبکۀ جهانی وب یا همان تجارت الکترونیکی است. از آن زمان تاکنون تجارت اینترنتی بسیار پیشرفت کرده و بازارهای جهانی را تغییر داده است. اکنون کسب‌وکارها به محدودۀ جغرافیایی خاصی محدود نیستند و با رشدی چشمگیر به مسیر خود ادامه می‌دهند. اما ماجرا به همین سادگی‌ها نیست! تجارت اینترنتی مانند هر نوع تجارت دیگری با خطراتی روبه‌روست. در این مقاله دربارۀ این موضوع صحبت می‌کنیم که چطور می‌توانیم ریسک تجارت اینترنتی را کاهش دهیم.
کنترل ریسک، چرا و چگونه؟
همۀ ما قبول داریم که کسب‌وکار بدون ریسک وجود ندارد. از کسب‌وکار کوچکی مانند دست‌فروشی با درآمدی اندک گرفته تا هولدینگی بزرگ با درآمد کلان، همه ریسک‌های شغلی خود را دارند که کسب‌وکارشان را تهدید می‌کند. آنچه مهم است بدانیم شیوۀ مدیریت ریسک است. این موضوع آن‌قدر اهمیت دارد که سمتی با عنوان «مدیریت ریسک» به وجود آمد تا در مواقع بحرانی، مانند ناخدایی کارکشته، کشتی اقتصاد کسب‌وکارها را در دریای طوفانی ریسک‌ها به‌سلامت به ساحل موفقیت برساند. مدیران ریسک در کنار مدیران اصلی سازمان قرار می‌گیرند و به آن‌ها مشاوره می‌دهند تا تصمیم‌های بهتری بگیرند. خبر خوبی است، این‌طور نیست؟ اما برای کسب‌وکارهای کوچک، چیزی به اسم مدیریت ریسک کاری بیهوده و پُرخرج است. صاحبان این نوع کسب‌وکارها باید خودشان بتوانند ریسک‌ها را کاهش دهند و کنترل کنند. بیایید بررسی کنیم که چطور یک کسب‌وکار کوچک می‌تواند ریسک را کمتر کند.
سایت ما ویترین کسب‌وکارمان است
وقتی می‌خواهیم وارد عرصۀ تجارت اینترنتی شویم، طراحی یک سایت پرسرعت، قدرتمند و ایمن از اولین اقدام‌هاست. پس از طراحی و آماده‌سازی سایت، با استفاده از شیوه‌های بازاریابی، می‌کوشیم مخاطب را ترغیب کنیم از خدمات ما استفاده کند.
فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی در حوزۀ فروش نوشت‌افزار داریم. اواخر شهریور و اوایل پاییز روزهای طلایی کسب‌وکار ماست. در چنین روزهای خاصی، ناگهان سایتمان از دسترس خارج می‌شود و مشتریانمان را از دست می‌دهیم. سناریویی که برایتان تعریف کردم فاجعه‌ای است که ممکن است برای هر کسب‌وکاری رخ دهد و خسارت‌های مالی بسیاری ایجاد کند.
چندین دلیل بالقوه برای خرابی وب‌سایت ما وجود دارد. ممکن است سرویس میزبانی دچار نقص فنی شود یا یکی از نرم‌افزارهایی که به وب‌سایت متصل شده است، مانند یک افزونه، خراب شود و وب‌سایتمان را از دسترس خارج کند. کسب‌وکار ما به فعال‌بودن وب‌سایتمان متکی است، پس باید سعی کنیم با بررسی دقیق و انتخاب درست، جلوی بروز چنین مشکلاتی را بگیریم.
اقدامات پیش از طراحی سایت
پیش از طراحی سایت باید به نکاتی توجه کنیم. برخی از این نکات عبارت‌اند از: نوع وب‌سایت خود را تعیین کنیم. وب‌سایت شرکتی، فروشگاهی و معرفی از انواع وب‌سایت هستند. براساس نوع وب‌سایت، شیوۀ طراحی آن متفاوت خواهد بود. مشتریان و جامعۀ هدف خودمان را بشناسیم. برای مثال، بیشتر مخاطبان وب‌سایت فروش لوازم زیبایی و بهداشتی، بانوان هستند و باید هنگام طراحی وب‌سایت سلیقه و نیاز آن‌ها را در نظر بگیریم. تعیین کنیم که چه انتظاری از وب‌سایتمان داریم و نیازمان چیست و نیز بودجه‌ای معقول برای طراحی در نظر بگیریم. هر چه مخاطب و سلیقهٔ او را بهتر شناسایی کنیم، ریسک کمتری برای فعالیت‌های بعدی متوجه ما خواهد شد.
انتخاب سرویس میزبانی وب‌سایت
برای طراحی وب‌سایت باید به‌دنبال سرویس میزبان مطمئن بگردیم که مرتب به‌روزرسانی شود و سرورهای آن بتوانند ترافیک زیاد را مدیریت کنند. برای درک نیازها باید از خودمان بپرسیم: وب‌سایتمان به چه میزان فضای ذخیره‌سازی نیاز دارد؟ چه بودجه‌ای برایمان مناسب است؟ آیا خودمان می‌توانیم وب‌سایت را مدیریت کنیم یا به ادمین نیاز خواهیم داشت؟ هر چند وقت یک بار باید اشتراک سرویس را تمدید کنیم؟ پشتیبانی چطور است؟ و… . پاسخ به این پرسش‌ها می‌تواند خط‌مشی ما را تعیین کند.
برخی ویژگی‌های یک میزبان وب خوب عبارت‌اند از: امنیت و پایداری سرویس میزبانی، پشتیبانی مناسب و شبانه‌روزی، هزینۀ خرید و تمدید مناسب و متناسب با خدمات و نیز سرویس ایمیل مناسب.
انتخاب گرافیک و طراحی بصری
طراحی سایت باید متناسب با نوع کسب‌وکارمان باشد تا مخاطب هدف را جذب کند. اگر سایت برای مشتریانمان جذاب نباشد، آن را ترک خواهند کرد و دیگر باز نمی‌گردند. در بحث گرافیک وب‌سایت به این نکات توجه می‌کنیم:
ساختاربندی سایت از نظر طرح و رنگ باید متناسب کسب‌وکارمان باشد. برای مثال، اگر رستوران‌دار هستیم و می‌خواهیم فروش آنلاین غذا داشته باشیم، رنگ‌های به‌کاررفته در وب‌سایت می‌تواند هماهنگ با رنگ لوگو باشد. از سوی دیگر باید رنگ‌هایی را انتخاب کنیم که اشتها را تحریک کند. رنگ‌های گرم مانند نارنجی و قرمز و زرد بیشترین تأثیر را در افزایش اشتها دارند. در مقابل، رنگ‌هایی مثل آبی و بنفش اصلاً مناسب نیستند و باعث کاهش اشتها می‌شوند.
انتخاب فونت یا قلم نیز بسیار مهم است. قلم باید خوانا و شکیل باشد. اندازۀ آن باید طوری باشد که بازدیدکنندۀ سایت متن را به‌راحتی بخواند. تیترها باید متمایز از متن باشند. اجزای سایت را نیز باید طوری تنظیم کنیم که بخش‌های پربازدیدتر در دسترس باشند. بخش اطلاعات تماس را نیز در صفحۀ اول سایت قرار می‌دهیم و اطلاعات آن را کامل می‌کنیم. زیرا این اطلاعات به مشتریانمان حس امنیت می‌دهد.
انتخاب شرکت طراحی سایت
در این زمینه معیار واحد و از پیش تعیین شده‌ای وجود ندارد. برای انتخاب مناسب می‌توانیم معیارهایی را در نظر بگیریم که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
بررسی نمونه‌هایی که قبلاً طراحی شده‌اند، یافتن مشتریان قبلی و پرس‌وجو از آن‌ها دربارۀ خدمات و میزان رضایتمندی‌شان و نیز بررسی وب‌سایت شرکت و توضیحاتی که ارائه شده است.
طراحی سایت با سایت‌سازها
شاید برخی از ما ترجیح دهیم خودمان وب‌سایتمان را طراحی کنیم. اما به‌تنهایی از پس این کار برنمی‌آییم، چون کدنویسی یا کارهای گرافیکی بلد نیستیم. برای کسب‌وکارهای نوپا که نمی‌توانند هزینۀ زیادی بابت طراحی سایتشان پرداخت کنند و کسانی که علاقه دارند همۀ جزئیات سایت مطابق سلیقۀ خودشان و مشتریانشان باشد، سایت‌سازها گزینۀ بسیار مناسبی‌اند. علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌ها، طراحی سایت با سایت‌ساز صرفه‌جویی در زمان نیز محسوب می‌شود. بیایید با هم برخی مزایای استفاده از سایت‌سازها را مرور کنیم:
ـ طراحی سایت بدون دانش برنامه‌نویسی و بسیار سریع
ـ صرفه‌جویی در هزینه و زمان
ـ امکانات بسیار نظیر بخش وبلاگ، فروشگاه اینترنتی، بنرهای زیبا و جذاب که می‌توان شخصی‌سازی کرد، خبرنامه و لندینگ پیج یا صفحۀ فرود مناسب
ـ قالب‌های متنوع، چندمنظوره و بهینه‌شده برای گوگل
ـ امنیت بالا و پشتیبانی حرفه‌ای.
سایت‌سازهای داخلی و خارجی بسیاری وجود دارند که می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم. یکی از شرکت‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کند شرکت طراحی سایت ویترین است که در آدرس اینترنتی https://vitrin.site/ در دسترس است. با این سایت‌ساز می‌توان سایت‌هایی با کاربری مختلف ساخت. برای مثال می‌توانیم با آن سایت شخصی بسازیم و نوشته‌هایمان را در آن بارگذاری کنیم، سایت فروشگاهی بسازیم و محصولاتمان را در آن بفروشیم یا با طراحی سایت شرکتی توسط ویترین ، برند حرفه‌ای شرکتمان را در اینترنت معرفی کنیم. ویبلی (Weebly) و ویکس (Wix) نیز نمونه‌های خارجی سایت‌سازها هستند.
نکات امنیتی را جدی بگیرید
تهدیدهای امنیتی تجارت اینترنتی بسیارند. بیایید یک فروشگاه را در نظر بگیریم و بررسی کنیم چه خطراتی می‌تواند وجود داشته باشد. در گذشته‌ها و در کسب‌وکارهای سنتی، صاحبان کسب‌وکار می‌کوشیدند امنیت را برقرار کنند. پس از پایان ساعت کاری، در فروشگاه را می‌بستند و با استفاده از ایمن‌ترین قفل‌ها، سعی می‌کردند خطر را کمتر کنند. امروزه و در تجارت الکترونیکی نیز همین‌طور است فقط جزئیات متفاوت‌اند.
هکرها بلای جان کسب‌وکارهای الکترونیکی هستند. آن‌ها به سایت‌ها رخنه می‌کنند و اطلاعات را می‌دزدند. در این صورت ممکن است به شهرت کسب‌وکارمان ضربه وارد شود. شاید فکر کنید فنّاوری‌های نوین می‌توانند در برابر باج‌افزارها قد علم کنند و به کمک ما بیایند. خبر خوب این است که درست فکر می‌کنید و خبر بد این است که با پیشرفت فنّاوری، شیوۀ کار هکرها نیز پیچیده‌تر می‌شود. هرگز نمی‌توانیم ریسک وقوع خطرات امنیتی را به صفر برسانیم، اما می‌توانیم آن را کمتر کنیم.
قدم اول این است که دستورالعمل‌های امنیتی را به‌دقت اجرا کنیم. برای مثال، دسترسی‌ها را محدود کرده و رمزهای عبور قوی تعریف کنیم. باید از فایروال‌ها و هر پروتکل امنیتی مناسب دیگر استفاده کنیم و مطمئن شویم آن‌ها درست کار می‌کنند.
مدیریت ریسک در تجارت الکترونیک
از زمان پیدایش، تجارت الکترونیکی موجب تحولی شگرف در روابط کسب‌وکارها و مشتریان شده و سهم عمده‌ای از تعاملات تجاری را به خود اختصاص داده است. با توجه به این موضوع که در این نوع تجارت نسبت به کسب‌وکار سنتی تعاملات انسانی کمتر است، ریسک‌ها ممکن است بیشتر باشند. این ریسک‌ها می‌توانند مرتبط با فنّاوری تبادل اطلاعات باشند یا صرفا ناشی از یک بی‌دقتی از طرف ما در تنظیم رمز عبور باشد.
لازم است در مواجهه با ریسک‌ها بکوشیم خطرات را به حداقل برسانیم. زیرا حذف کامل ریسک امکان‌پذیر نیست. همان‌طور که گفتیم، امروزه فرآیندی به نام مدیریت ریسک به کمک کسب‌وکارها می‌آید تا تاب‌آوری آن‌ها را در مقابل خطرات بیشتر کند. برای یک کسب‌وکار کوچک و متوسط بهتر است نکاتی که در این مقاله ذکر کردیم را جدی بگیرید تا از اثرات منفی تجارت الکترونیک کم کنیم.
نظرات