چه کسانی معادلات اتحادیه اروپا را را بر هم می‌زنند؟

اتحادیه اروپا در حال حاضر، روزهای بهتری را نسبت به گذشته تجربه می‌کند. تندرویان افراطی نتوانستند در انتخابات فرانسه، اتریش و هلند پیروز شوند. رشد اقتصادی در کشورهای این منطقه، هرچند با حرکتی حلزونی، در حال افزایش است. برگزیت -یا همان خروج انگلستان از اتحادیه اروپا- هم نتوانست ضربه چندان بزرگی به اروپا وارد کند.

پس از بحران‌ اقتصادی در اتحادیه اروپا، و با تلاش کشورهای این منطقه، اروپایی‌ها توانستند احساس آرامش بیشتری داشته باشند. اما دنیای بیرون از اتحادیه اروپا از نظر آنها هراس‌آور است. ارزش‌های مورد تایید اروپایی‌ها، از جمله لیبرالیسم و احترام به حقوق بشر، توسط رهبران برخی کشورها که از درک این مفاهیم عاجرند، به چالش کشیده می‌شود. و این موضوع‌ها برای اتحادیه اروپا بسیار نگران‌کننده است.

دونالد ترامپ، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، سه رئیس‌جمهوری هستند که با انگیزه‌های غیرمنسجم خود، سیاست‌های خارجی اتحادیه اروپا را متزلزل می‌کنند.

دونالد ترامپ

یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های اتحادیه اروپا، سیاست‌های ضداروپایی دونالد ترامپ است. نایجل فریج، عضو پارلمان انگلستان و مارین لوپن رقیب انتخاباتی امانوئل مکرون در فرانسه، از جمله تندروهای افراطی بودند که ترامپ از تحریک آنها به نفع خود سود برده است.

البته پس از دیدار رهبران کشورهای اروپایی با ترامپ، نگرانی‌های آنها تا حدی کاهش یافته است. در همین نشست‌ها بود که مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، به اروپایی‌ها اطمینان خاطر داد که آمریکا قصد از بین بردن اتحادیه اروپا را ندارد. مقامات اروپایی پس از ملاقات ترامپ در واشنگتن، از اینکه او دیگر چندان به سخنان مشاوران تندروی خود در زمینه محدودیت تجاری اهمیت نمی‌دهد، ابراز خوش‌بینی کردند.

اما آنها همچنان نگرانند. پیش از ورود ترامپ به بروکسل برای شرکت در اجلاس ناتو و گروه هفت، برخی از دیپلمات‌ها نسبت به سیاست‌های اتخاذشده توسط ترامپ ابراز نگرانی کردند. آنها در طول جلسات نیز به دنبال پاسخ‌هایی روشن در مورد تجارت آزاد و مسائل اقلیمی و آب‌وهوایی از سوی رئیس‌جمهور آمریکا بودند. در همین جلسات بود که ترامپ اعلام کرد، آمریکا قصد خروج از توافق پاریس را دارد. به نظر می‌رسد دونالد ترامپ با موضوعاتی که دیگر رهبران، پیش‌تر در اجلاس گروه هفت توافق کرده‌اند، مخالف است و قصد فهمیدن آنها را ندارد.

سرویس اقتصاد جهان تجارت‌نیوز ، پیش‌تر در مقاله‌ای به بررسی تفاوت‌های اجلاس گروه هفت در سال جاری و سال‌های گذشته پرداخته است که می‌توانید در لینک زیر مطالعه کنید:

ولادیمیر پوتین

اگر ترامپ سوالات بسیاری را در ذهن اروپایی‌ها ایجاد می‌کند، ولادیمیر پوتین، پیش‌فرض‌های آنها را به چالش می‌کشد.

پس از ناآرامی‌های 2014 در اوکراین و مداخله نظامی روسیه در این کشور، کریمه به روسیه پیوست. ضعیف شدن روسیه ممکن است باعث شود، اقدامات پوتین محدودتر شود. اما این موضوع می‌تواند او را تحریک کند، سیاست‌های جدیدی را اتخاذ کند و در اصلاحات کشورهای همسایه روسیه که تحت نفوذ اتحادیه اروپا هستند، اخلالاتی را ایجاد کند. پوتین و نمایندگان او همواره متهم به دخالت در انتخابات کشورهای اروپایی و تحریک احزاب، از طریق سازمان‌های غیردولتی جعلی هستند.

اردوغان

سروکار داشتن با اردوغان، به مراتب سخت‌تر از ترامپ و پوتین است. ترکیه، یکی از اعضای ناتو و داوطلب پیوستن به اتحادیه اروپا است. اطلاعات او می‌تواند به اروپا کمک کند با تروریسم مبارزه کند. این کشورْ میزبان میلیون‌ها پناهنده است که در صورت مخالفت اردوغان ممکن است به اروپا پناه ببرند.

معامله کردن با رئیس‌جمهور ترکیه تقریبا غیرممکن است. او کشورهایی را که با پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا مخالفت می‌کنند، نازی و فاشیست می‌خواند و بارها تهدید کرده است که اگر اجازه ندهند ترکیه به اتحادیه اروپا ملحق شود، مهاجران و پناهنده‌ها را روانه بلغارستان و یونان می‌کند.

پاکسازی احزاب داخلی توسط اردوغان، تقریبا دموکراسی را در این کشور از بین برده است. برخی کشورها از جمله اتریش، خواهان پایان دادن به مذاکرات الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا هستند. برخی دیگر از کشورها نیز امیدوارند، اردوغان خودش به این مذاکرات پایان دهد.

مثلث آمریکا، روسیه و ترکیه

از دیگر چالش‌های اتحادیه اروپا این است که رابطه این سه، یعنی ترامپ، پوتین و اردوغان هم غیرقابل پیش‌بینی است.

عدم اطمینان در مورد مواضع آمریکا در قبال روسیه، می‌تواند تهدیدهای پوتین را دوچندان کند. البته ترس از اتحاد دونالد ترامپ با کرملین، نسبت به قبل کمر‌نگ‌تر شده است، اما مقامات آلمان دیگر نمی‌توانند روی همکاری آمریکا بر سر اوکراین، حساب باز کنند. این همکاری‌ها پیش‌تر در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما در جریان بود.

از سوی دیگر، پیش‌تر ترکیه جنگنده روسی که حریم هوایی این کشور را نقض کرده بود، هدف قرار داد. دیپلمات روسی در آنکارا کشته شد و و روسیه تحریم‌هایی را علیه ترکیه وضع کرد. اما در حال حاضر این دو کشور روابط دوستانه خود را از سر گرفته‌اند.

ترکیب مشکلات با روسیه و ترکیه و علامت‌ سوال‌های باقی‌مانده در مورد تعهد آمریکا برای امنیت اروپا، اتحادیه اروپا را با چالش بی‌سابقه‌ای مواجه کرده است.

آمریکا، روسیه و ترکیه، برای افزایش نفوذ خود در کشورهای بالکان غربی که در انتظار پیوستن به اتحادیه اروپا هستند، رقابت می‌کنند.

دیپلمات‌های اروپایی تمایل دارند این‌طور تصور کنند که انتخاب ترامپ و برگزیت، حس انسجام تازه‌ای را در اروپا ایجاد کرده است. نظرسنجی‌ها هم حاکی از آن است که میزان تمایل کشورها برای عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو افزایش یافته است.

اما وحدت ایجادشده در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، وحدتی شکننده است. از این جهت که اتحاد میان آنها، نه تنها ریشه در اعتماد داخلی ندارد، بلکه حتی از سر ترس از جهان بیرون به وجود آمده است.

آنها گمان می‌کنند جدایی‌های گذشته در میان کشورهایی که حامی تولید داخلی بودند و آنهایی که به تجارت آزاد اعتقاد دارند، از میان رفته است و دیگر همه کشورهای اتحادیه اروپا برای اقدامات ضددامپینگ هم‌نظر هستند.

اما سیل مهاجرانی که در سال‌های 2015 و 2016 از ترکیه به اروپا سرازیر شده‌اند، منجر به بسته شدن مرزها شده است. از سوی دیگر، تهدیدهای پوتین بیش از توئیت‌های ترامپ باعث شده است که دولت‌های اروپایی هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهند.