پشت صحنه سیاسی واردات گاز عراق از ایران چیست؟
یک کارشناس حوزه انرژی گفت: در شرایط فعلی اگر دولتی هم بر سر کار بیاید که با دنیا ارتباط بگیرد کار سختی خواهد داشت، زیرا زیرساخت لازم از بین رفته و فنداسیون آماده نیست. ما باید عقلانی‌تر جلو برویم تا ضررها کمتر شود و باید موانع را برداریم یعنی موضوع تحریم، FATF و سوئیفت را حل کنیم.
به گزارش تجارت‌نیوز، میرقاسم مومنی در ارزیابی برنامه عراق برای توقف واردات گاز از ایران اظهار داشت: ما اکنون با چند کشور تهاتر، سواپ و یا صادرات گاز داریم اما با عراق دو مسئله داریم یکی اینکه برای دریافت پول صادرات به این کشور مشکل داریم، بانک‌های عراق نمی‌توانند هزینه گازی خریداری شده از ایران را پرداخت کنند، اخیرا امریکا چندین بانک عراق را به خاطر نقل و انتقالات مالی با ایران تحریم کرده و این موضوع برای عراقی‌ها مشکل جدی بوجود آورده است. دومین مسئله اینکه عراق خود تولیدکننده نفت و گاز است و شرکت‌های اروپایی و امریکایی بشدت در حال بازسازی زیرساخت‌های انرژی هستند که بعد از جنگ و حمله امریکا صدمه دیده بودند.
برنامه ترکیه برای انرژی عراق
وی ادامه داد: امروز عراق بیش از ایران صادرات نفت دارد و باتوجه به توسعه میادین گازی حتی ممکن است در چند سال آینده به صادرات گاز نیز بپردازد، مسئله دیگر در این حوزه ترکیه است که در نظر دارد خط لوله گازی را از طریق شمال به عراق انتقال داده و بخشی از نیاز گازی این کشور را تامین کند، یعنی در قرارداد با اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق بدنبال این است که خط لوله گازی که از طریق آذربایجان-روسیه-قزاقستان را وارد فاز صادرات کند و به این ترتیب بخشی از گاز را روانه عراق کرده و از این کشور به خلیج‌فارس نیز نفوذ کند یعنی درواقع عملا ایران را دور بزنند.
پشت صحنه واردات گاز عراق از ایران
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: عراق با توجه به شرایط و سیاست‌هایی که دارد و همچنین باتوجه به تحولاتی که در منطقه رخ داده به بهانه‌های مختلف سعی دارد وابستگی خود را به ایران کم کنند زیرا مقامات امنیتی عراقی و برخی احزاب و گروه‌های این کشور معتقدند وابستگی گازی عراق به ایران موجب شده در مسائل سیاسی و امنیتی هم تاثیر بگذارد و وابستگی موجب تضعیف موقعیت سیاسی عراق شده به همین دلیل هم در نظر دارند گاز آذربایجان و قزاقستان و یا گازی که از روسیه به ترکیه ارسال می‌شود را جایگزین کنند بعبارت دیگر پشت صحنه این موضوع مسائل امنیتی-سیاسی قرار دارد.
تلاش بغداد در دنیای عرب
وی خاطرنشان کرد: ما کشوری هستیم که با عراق رقیب بوده و اختلافات مرزی داریم، هنوز بسیاری مسائلمان با این کشور حل نشده، دولت‌هایی که در عراق بر سر کار می‌آیند به خاطر ضعف‌های که دارند ادعایی نمی‌کنند اما اگر قدرت بگیرند همین ادعایی که صدام داشت؛ آنها نیز خواهند داشت و این واقعیتی است که ما نباید فراموش کنیم. اما مسئله اینکه عراق نیاز خود را از ترکیه تامین می‌کند و در نظر ندارد که به ایران وابسته شود، عراق بدنبال این است که خود را در قالب کشورهای عربی نمایان کند یعنی تلاش می‌کند در دنیای عرب باشد.
پاکستان چرا گاز ایران را دریافت نمی‌کند؟
مومنی همچنین موضوع توقف صادرات گاز به پاکستان را نیز تحت تاثیر عوامل سیاسی دانست و گفت: ایران تمام تعهدات به پاکستان را در زمینه خط لوله گاز صلح انجام داده ولی این کشور اقدامی صورت نداده و امروز و فردا و به نوعی کارشکنی می‌کند تا زمان بخرند، ایران نیز تهدید به شکایت و دریافت جریمه کرده است. اما در هر حال ایران به دلیل روابط همسایگی، ایران در نظر ندارد یک موضوع جدید حقوقی با پاکستان ایجاد کند. اما از آن سو پاکستان سعی دارد که نیاز خود را از دیگر مبادی تامین کند و خط لوله ترکمنستان-افغانستان- پاکستان را مدنظر دارد علاوه بر این افغانستان مقادیر زیادی گاز استخراج نشده دارد که با چین و ترکیه هم برای استخراج آن رایزنی کرده بنابراین در این صورت می‌توان گفت؛ پاکستان این امکان را خواهد داشت که نیاز خود را از افغانستان تامین کند.
چالش‌های صادراتی
وی درباره تاثیر تغییر شرایط سیاسی ایران در عرصه بین‌الملل بر توسعه صادرات گاز بیان کرد: مسائل قراردادی نفتی و گازی مانند دیگر کالاها نیست که ظرف چند ماه و حتی تا یکی دوسال بتوان اجرا کرد قراردادهای گازی باید حداقل ۲۰ تا ۳۰ ساله منعقد شود و زیرساخت خط لوله آماده شود، همچنین باید قرارداد امنیتی منعقد شود و به همین دلیل اگر قرار باشد خط لوله از افغانستان و ترکیه تا پاکستان و یا تا عراق و خلیج فارس احداث شود نمی‌توان مسیر را تغییر داد و دوباره برای دریافت گاز به ایران رجوع کنند هرقدر هم که فضای سیاسی ایران به سمت تعامل با دنیا رفته باشد.
فرصت هاب انرژی را از دست داده‌ایم
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: ما فرصت اینکه می‌توانستیم هاب انرژی منطقه شویم را از دست داده‌ایم و ترک‌ها جایگزین ایران و مرکز واردات و صادرات گاز تبدیل شده‌اند. ترکیه گاز را از روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان و ایران دریافت و نه تنها نیاز خود را تامین می‌کند؛ بلکه با قیمت بالاتر از طرق مختلف به دیگر کشورهای دنیا صادر و در این راستا درآمد ارزی و اعتبار سیاسی بالایی کسب می‌کند، به همین جهت اگر امروز هم روابط خود را با دنیا حسنه کنیم و مباحث تحریم‌ها را بردارند مشکل ما حل نمی‌شود. چون نیاز به زیرساخت و قراردادهای جدید و تفاهمنامه جدید است که تماما زمانبر است.
هیچ کشوری منتظر ما نمی‌ماند
وی ادامه داد: به طور مثال اکنون آذربایجان در حوزه انرژی خزر سرمایه‌گذاری کرده و در نظر دارند گاز را استخراج کنند همچنین در نظر دارد که جزیره مصنوعی گردشگری احداث کند، مانند همان کاری که امارات انجام داده روسیه و ترکیه نیز انجام داده‌اند. باید این را بدانیم که دنیا منتظر ما نمی‌ماند، هر کشوری بر اساس دکترین اقتصادی-امنیتی و سیاسی خود برنامه توسعه دارد و برنامه‌های خود را پیش می‌برد.
عقلانی‌تر جلو برویم؛ تحریم، FATF و سوئیفت را حل کنیم
مومنی گفت: در شرایط فعلی اگر دولتی هم بر کار بیاید که با دنیا ارتباط بگیرد کار سختی خواهد داشت زیرا زیرساخت لازم از بین رفته و فنداسیون آماده نیست، ما باید عقلانی‌تر جلو برویم تا ضررها کمتر شود و این امر نیازمند این است که موانع را برداریم یعنی موضوع تحریم، FATF و سوئیفت را حل کنیم. اینها ابزارهای اقتصادی و کاری ما در روابط با دنیا هستند، مثلا اروپا و امریکا باهم روابط دارند اما در اقتصاد رقابت دارند؛ رقابت اقتصادی در دنیا امری طبیعی است، اگر همه شرایط نیز بهبود یابد باز هم باید بدانیم که در موضوع اقتصادی با دنیا رقابت داریم.
نظرات