همه اتفاقاتی که باعث ارزانی کم‌سابقه دلار شد

به گزارش تجارت‌نیوز ، امروز (‌یکشنبه 22 اردیبهشت‌ماه 1398) روزنامه‌های دنیای اقتصاد، مردم‌سالاری، تعادل و خراسان از علل ارزان شدن قیمت دلار در روز گذشته نوشتند و توضیح دادند که چطور دلار به صورت کم‌سابقه‌ای در یک روز ارزان شد.

دلار بازار آزاد به زیر 15 هزار تومان برگشت

روزنامه خراسان با تیتر «دلار بازار آزاد به زیر 15 هزار تومان برگشت» نوشته است که روز گذشته، قیمت دلار در بازار آزاد روند نزولی یافت و به کمتر از 15 هزار تومان بازگشت. قیمت دلار از سه‌شنبه هفته گذشته وارد کانال 15 هزار تومانی شده بود. تزریق ارز به بازار و تخلیه اثرات روانی تحریم‌های اخیر آمریکا از مهم‌ترین دلایل بازگشت دلار به کانال 14 هزار تومان ذکر شده است.

تشکیل یک بازار ارز بدون حضور دلالان

روزنامه مردم سالاری با تیتر «تشکیل یک بازار ارز بدون حضور دلالان» نوشته است که بنابر اعلام وزیر اقتصاد، بازار متشکل ارزی طی هفته جاری آغار بکار خواهد کرد که در این بازار جایی برای قیمت‌سازی دلالان وجود نخواهد داشت.

خبرها حاکی از این است که بسترهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بازار متشکل ارزی نیز تکمیل شده و همین هفته کار خود را آغاز می‌کند.حال این پرسش پیش می‌آید که بازار متشکل ارزی چیست؟ معاملات در این بازار چگونه انجام می‌گیرد و هدف از تشکیل آن چیست؟

این روزنامه نوشته است: مراحل قانونی ایجاد بازار متشکل ارزی طی شده؛ ثبت شرکتِ بازار متشکل ارزی و تأمین سرمایه از سوی سهام‌داران آن صورت گرفته و هیأت مدیره آن نیز تعیین شده‌اند.

هدف بازار متشکل ارزی، ساماندهی معاملات نقدی (اسکناس) بازار آزاد ارز است؛ به‌نحوی که دست دلالان از بازار آزاد ارز کوتاه شود، بساط نرخ‌گذاری کف خیابان توسط دلالان ارز جمع شود و در معاملات نقدی بازار ارز، شفافیت ایجاد شود.

در واقع، بازار متشکل ارزی، فضایی است که در آن معاملات نقدی ارز در حجم‌های بالا، تحت نظارت بانک مرکزی صورت می‌گیرد و هدف آن است که نرخ‌گذاری ارز از بازارهای خارج کشور نظیر دبی امارات متحده عربی و سلیمانیه عراق به داخل کشور منتقل شود.

تنها 3 درصد کل معاملات ارز در ایران در بازار آزاد و با معاملات نقدی صورت می‌گیرد؛ با این حال، نرخ ارز شکل‌گرفته در بازار آزاد، تأثیر زیادی بر سایر نرخ‌ها و ایجاد تورم در اقتصاد ایران دارد.

بانک مرکزی برای اینکه نرخ‌ بازار آزاد ارز، همچون سال گذشته، تأثیر مخربی بر اقتصاد کشور نداشته باشد، تصمیم به راه‌اندازی بازار متشکل ارزی گرفته تا بتواند بر نرخ‌های این بازار نظارت کند و بر اساس عرضه و تقاضا در این بازار، یک نرخ شفاف و منطقی برای ارز، شکل گیرد.

بازار متشکل ارزی با سامانه نیما تفاوت دارد؛ فعلاً قرار است در بازار متشکل ارزی، تنها معاملات نقدی ارز صورت گیرد، این در حالی است که در سامانه نیما، حواله ارز عرضه می‌شود.

بازیگران اصلی بازار متشکل ارزی، صرافی‌های مجاز، بانک‌ها و در نهایت بانک مرکزی هستند. افراد حقیقی همچون گذشته نمی‌توانند در بازار متشکل ارزی معامله کنند و این افراد باید برای تامین نیاز ارزی خود، مثل سابق به صرافی‌ها مراجعه کنند.

معاملات در بازار متشکل ارزی، به‌صورت برخط (آنلاین) انجام می‌شود و همه بانک‌ها و صرافی‌های مجاز می‌توانند کد خرید و فروش دریافت کنند و در این بازار اقدام به معامله کنند.

معامله در این بازار، مبتنی بر ثبت سفارش خرید یا فروش ارز است؛ بدین ترتیب که متقاضیان یا فروشندگان ارز، در ابتدا سفارش خود را به همراه قیمت موردنظرشان ثبت می‌کنند و سپس سامانه معاملات از طریق مرتبط کردن سفارش‌های خرید و فروش به هم، نرخ‌گذاری را انجام می‌دهد و بر اساس نرخ کشف‌شده، معاملات ارز در طول روز صورت می‌گیرد.

سامانه بازار متشکل ارزی، پیشنهادهای عرضه از سوی فروشندگان را از پایین‌ترین قیمت به بالاترین و پیشنهادهای خرید را از بالاترین قیمت به پایین‌ترین می‌چیند، سپس سفارشات توسط سامانه به یکدیگر مرتبط و با اولین معامله، قیمت ابتدای روز کشف خواهد شد. در واقع، معاملات در این بازار، دقیقاً مشابه سایر معاملات بورسی انجام خواهد شد.

طبق اعلام بانک مرکزی، صرافی‌های حاضر در بازار متشکل ارزی موظف‌اند یک حساب ریالی و ارزی مبتنی بر اسکناس معرفی کنند که شرکت بازار متشکل ارزی به این حساب‌ها دسترسی داشته باشد. به محض ثبت سفارس معامله، مبلغ معامله در حساب آن‌ها مسدود می‌شود.

این امر، تضمینی برای حضور واقعی افراد در خرید و فروش بازار متشکل ارزی است و به نوعی دست دلالان نرخ امروز و یا فردایی را از این بازار کوتاه می‌کند. بعد از کشف نرخ ارز در اولین معامله بازار متشکل ارزی، نرخ می‌تواند در طول روز در قالب یک دامنه نوسان، تغییر کند.

دامنه نوسان در معاملات بورس تهران، ۵ درصد در روز است و گرچه هنوزی خبر دقیقی در مورد دامنه نوسان در معاملات بازار متشکل ارزی اعلام نشده است، اما شاید همین دامنه نوسان ۵ درصدی برای معاملات این بازار نیز درنظر گرفته شود.

باید تأکید کرد که افراد حقیقی نمی‌توانند اقدام به معامله در بازار متشکل ارزی کنند و روال عمدتاً بدین‌گونه است که معاملات بین صرافی‌های بزرگ و کوچک صورت می‌گیرد؛ به‌عنوان مثال،صرافی‌های بزرگ در مقام فروشنده و صرافی‌های کوچکتر در مقام خریدار در این بازار ظاهر می‌شوند. بانک مرکزی هم می‌تواند برای کنترل نرخ‌ها در بازار متشکل ارزی در مقام خریدار یا فروشنده ظاهر شود و بدین ترتیب، بر نرخ‌ها به‌صورت فعال نظارت کند.

بازار متشکل ارزی در ۱۸ دی ماه سال ۹۷ به تصویب شورای پول و اعتبار رسید. در ۲۴ دی ماه سال گذشته، جلسه مجمع موسس شرکت بازار متشکل ارزی به منظور بحث و بررسی راهکارهای عملیاتی کردن این بازار در بانک مرکزی برگزار شد.

در ماه‌های گذشته، سهام‌داران بازار متشکل ارزی نیز مشخص شدند. بازار متشکل ارزی، شرکتی خصوصی به شمار می‌رود که چند نهاد خصوصی سهام‌دار آن هستند. بانک مرکزی با وجود آن‌که در این بازار سهام‌دار نیست، اما بر آن نظارت می‌کند.

سهامداران اصلی بازار متشکل عبارتند از کانون صرافان، کانون بانک‌های دولتی، کانون بانک‌های خصوصی و فرابورس.در اواخر فروردین امسال، محمود شکسته‌بند، مدیرعامل شرکت صرافی ملی ایران، به عنوان مدیرعامل و سخنگوی بازار متشکل ارزی انتخاب شد.

همچنین بخشی از ساختمان شماره یک بانک مرکزی واقع در خیابان فردوسی تهران، محل استقرار و فعالیت بازار متشکل ارزی خواهد بود.

نوسان ارز محصول متغیرهای سیاسی است

روزنامه تعادل با تیتر «نوسان ارز محصول متغیرهای سیاسی است» نوشته است که رییس کل بانک مرکزی با اشاره به عدم تغییر عوامل بنیادی اقتصادی بازار ارز تاکید کرد: نوسانات ارز محصول متغیرهای سیاسی است و این روزها با موج اخبار سیاسی، نرخ ارز نوسانات زیادی را تجربه کرده است که الزاماً اقتصادی نیست و محصول متغیرهای سیاسی است، چرا که عوامل بنیادی اقتصادی در این مدت تغییرات قابل توجهی نداشته‌اند. لذا با توجه به تغییرات مداوم شیب و جهت متغیرهای سیاسی، توجه مردم عزیز را به ریسک زیاد این بازار جلب می‌کنم.

این روزنامه نوشته است: دکتر عبدالناصر همتی با اشاره به ضرورت تجدید نظر در بودجه سال جاری تأکید کرد: در کنار تلاش‌های دولت برای افزایش صادرات نفت، کنترل هزینه‌ها و راه‌های مختلف تأمین منابع مالی جایگزین در بودجه، من اعتقاد راسخ دارم که اجتناب از پولی کردن کسری بودجه باید یک اصل غیر قابل مناقشه باشد و باید راه‌های دیگری را برای افزایش درآمدها دنبال کرد.

وی با اشاره به موضوع رمز دوم یک‌بار مصرف گفت: در قضیه تبدیل رمز دوم به رمز یک‌بار مصرف، بانک‌ها نباید هیچ هزینه‌ای به مشتریان خود تحمیل کنند. در تبدیل رمز دوم ایستای بانکی به رمز پویا به حوزه فناوری تاکید کردم که دقت بیشتری بکنند و اجرای طرح برای تأمین امنیت حساب‌ها، نبایستی به کسب و کارهای نوپا لطمه بزند و در اجرای آن هیچ هزینه‌ای نباید به مشتریان بانک‌ها تحمیل شود.

وقت افول دلار رسید؟

همچنین روزنامه دنیای اقتصاد با تیتر «وقت افول دلار رسید؟» نوشته است که دلار پس از ۴ افزایش متوالی، روز شنبه بیشترین میزان کاهش در یک ماه اخیر را تجربه کرد. افت ۵۰۰ تومانی ابتدای هفته، دلار را تا سطح ۱۵ هزار تومان عقب برد.

به گفته فعالان، افزایش عرضه بازارساز در نزدیک قیمت معاملات بازار آزاد، کاهش نرخ حواله درهم و افزایش فروش معامله‌گران فنی به‌عنوان مثلث فشار بر قیمت دلار عمل کردند.
به‌باور برخی بازیگران ارزی، ادامه مسیر دلار، طی روزهای آتی به رفتار نرخ حواله درهم و تحرکات معامله‌گران در آستانه سطوح حمایتی بستگی دارد.

این روزنامه نوشته است: در اولین روز هفته، سکه و دلار پس از ۴ افزایش متوالی راه کاهشی را در پیش گرفتند؛ روز شنبه، دلار از مرز ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومانی عقب نشست و تا سطح ۱۵ هزار تومانی پایین رفت. حدود ساعت ۴ بعدازظهر شاخص ارزی روی عدد ۱۵ هزار و ۷۰ تومان قرار گرفت که ۵۰۰ تومان کمتر از روز پنج‌شنبه بود.

این بیشترین میزان افت دلار از ۲۱ فروردین ماه بود. قیمت دلار حتی پس از ساعت ۴ بعدازظهر به زیر مرز ۱۵ هزار تومانی رفت، عاملی که می‌تواند قیمت این ارز را طی روز جاری تحت‌تاثیر قرار دهد. سکه تمام بهار آزادی نیز در اولین روز هفته، ۱۱۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و روی عدد ۵ میلیون و ۷۰هزار تومان قرار گرفت.

فعالان بازار باور داشتند، عامل اصلی نزول بهای سکه، تغییر مسیر شاخص ارزی بود. در مورد افت قیمت دلار، معامله‌گران دیدگاه‌های متفاوتی داشتند.

گروهی افزایش عرضه بازارساز را عامل افت قیمت می‌دانستند؛ عده دیگری بر کاهش تقاضا و اصلاح قیمت‌ها پس از ۴ روز افزایش تاکید می‌کردند و دسته آخر نیز افت نرخ حواله درهم تا مرز ۴ هزار و ۱۰۰ تومانی را در نزولی شدن روند بازار موثر دانستند.

با این حال، سوال مهم‌تری که پیش‌روی فعالان ارزی قرار داشت، این بود که افت ابتدای هفته ادامه خواهد یافت یا تنها اصلاحی بر روند افزایشی هفته گذشته بوده است.

تحلیلگران فنی باور داشتند، اگر قیمت دلار زیر سطح مقاومتی ۱۵ هزار و ۲۰۰ تومانی باقی بماند، احتمال افت قیمت‌ها وجود دارد، هرچند عده دیگری از آنها بیشتر بر شکست مرز ۱۵ هزار تومانی به‌عنوان نشانه کاهشی تاکید داشتند.

بخشی دیگر از فعالان باور داشتند، در‌صورتی‌که مساله عرضه حواله درهم حل شده باشد، قیمت طی روزهای آتی نیز ظرفیت افزایش نخواهد داشت و به سوی سطوح پایین‌تر حرکت خواهد کرد.

گروهی دیگر از فعالان عنوان می‌کردند، افزایش قیمت دلار طی هفته گذشته به‌دلیل عوامل غیراقتصادی بود و به همین دلیل به‌راحتی مسیر صعودی را عقبگرد کرد.

با این حال، دسته‌ای از معامله‌گران باور دارند، در‌صورتی‌که خبرها طی هفته جاری افزایش تنش‌ها را مخابره کنند، بار دیگر تقاضا در بازار داخلی افزایش خواهد یافت و قیمت رویه صعودی خواهد گرفت. افزایشی‌ها همچنین باور دارند، به‌دلیل لغو معافیت‌های نفتی، درآمدهای ارزی در میان‌مدت کاهش خواهد یافت و قیمت دلار حتی با تقاضای کمتر از روزهای جاری توان رشد خواهد داشت.

در این میان، کارشناسان به بازارساز پیشنهاد می‌دهند، در کنار هدر ندادن ذخایر ارزی، زمینه‌های تشویقی را برای صادرکنندگان فراهم آورد که با ارزآوری مناسب، بتوان تا حدی در برابر کاهش درآمدهای ارزی مقابله کرد. البته روان‌تر شدن بحث جابه‌جایی‌های مالی نیز کمک بسیاری به سیاست‌گذار می‌کند که در برابر شوک‌های ارزی مقاومت کند.

افت سکه و دلار در شرایطی به ثبت رسید که هر دو در هفته گذشته بازدهی مثبت را به ثبت رسانده بودند؛ دلار در هفته گذشته دومین ارز از لحاظ میزان بازدهی بود و برخی معامله‌گران انتظار داشتند، همچنان در هفته جاری تقاضا به سوی این ارز اقبال داشته باشد.

فرانک سوئیس در هفته گذشته با اختلاف زیادی نسبت به سایر بازارها در صدر قرار گرفت.فرانک در حالی حدود ۹ درصد افزایش را به ثبت رسانده بود که دلار به‌دنبال آن حدود ۶/ ۶ درصد افزایش قیمت را به ثبت رسانده بود. شاخص کل بورس نیز هفته گذشته منفی شد و رشد ربع سکه به‌عنوان پربازده‌ترین فلز در بازار سکه و طلا تنها حدود ۵ درصد بود.

به این ترتیب، با توجه به رشد ۹ درصدی فرانک می‌توان از آن به‌عنوان پیش‌قراول بازارها یاد کرد. البته این پیش‌قراول در روز ابتدایی هفته کاهش زیادی را تجربه کرد و با ۴۰۰ تومان افت به بهای ۱۵ هزار و ۲۰۰ تومان رسید تا بخشی از افزایش قیمتی هفته پیش آن اصلاح شود.