پشت پرده تعویق راه‌اندازی بازار متشکل ارز

به گزارش تجارت‌نیوز ، بازار متشکل ارزی که به منظور ساماندهی و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارا در روز 18 دی ماه سال 97 تصویب شد، اما در عمل با پیچ و خم‌های زیادی مواجه شده و پس از گذشت شش ماه هنوز نتوانسته شکل عملیاتی به خود بگیرد.

یکی از ارکان این بازار به جز بانک مرکزی و بانک‌ها، صرافان سطح کشور است که به عنوان بازیگران اصلی این بازار قرار است حضور داشته باشند، ولی نقدهای بسیاری از سوی این دسته به سازوکار بازار متشکل ارزی وارد است.

جواد ذاکری دانا، قائم مقام پیشین کانون صرافان ایرانیان درباره علت این تعویق ابتدا به اختلافات در کانون صرافان ایرانیان اشاره کرد: مشکل گروکشی است، یعنی در هیچ یک از جلسات مجمع عمومی کانون تایید نکردند که صرافی‌ها باید حق پذیرش 15 میلیونی بدهند. این نرخ را شورای عالی کانون تصویب کرد و هیات عالی نظارت نیز که سه نفر از آن‌ها از نماینده‌های بانک مرکزی هستند متاسفانه تایید کردند. درحالی که هر گونه تصمیمی که منجر به تحمیل مالی بر اعضای کانون باشد قاعدتا باید از طریق بالاترین رکن کانون که آن هم مجمع عمومی هست تنفیذ شود و اجرا آن به عهده شورای عالی کانون بگذارند. خودشان نمی‌توانند تصمیم ساز باشند حتی اگر هیات عالی نظارت تایید کند.

وی ادامه داد: حق پذیرش 15 میلیون تومان بوده که برخی از اعضا این حق پذیرش را پرداخت کردند، اما سال گذشته به 20 میلیون تومان و امسال به 50 میلیون تومان رسیده است. حالا اتفاقی که افتاده این است که بازار متشکل ارزی آمد؛ یکی از سهام‌دارن این بازار کانون صرافان ایرانیان بود بنابراین گفتند این بازار ارز بادید از کانال این کانون عبور کند، کانون هم برای این که حق پذیرش‌ها را بگیرد، صرافان را مجبور کرد که برای ورود با این بازار حق پذیرش را بدهند و این جدای از حق عضویت در این بازار است. اتفاقی که افتاد این بود که چرا بازار متشکل ارزی به کانون صرافان ایرانیان منوط شد.

ذاکری دانا معتقد است مشکل اصلی ابهامات این بازار است که راه‌اندازی آن را به تعویق انداخته است. چون اگر یک صراف بتواند خوب نوسان گیری کند در یک معامله بازار متشکل ارزی می‌تواند این پول (پذیرش در کانون صرافان و حق ثبت نام بازار متشکل ارزی) را به دست آورد.

وی که از جو موجود در بین صرافی‌ها برای ورود به بازار متشکل ارزی آگاه است عنوان کرد: یکی از بزرگترین نگرانی‌ها این است که وقتی صرافی 100 هزار دلار خود را می‌خرد، بانک مرکزی نباید بگوید این صراف فقط می‌تواند یک درصد سود کند. مثلا سود حواله‌های ارزی سه در هزار بود ولی در نیما برعکس این اتفاق افتاد و سود یک درصدی را رسمیت یافت، یک درصد برای صرافی‌ها خیلی خوب است. این اتفاق به ضرر بازرگانان تمام شد، یعنی از این تصمیمات کاریکاتور گونه است.

وی در ادامه افزود: بزرگترین پاشنه آشیل این بازار ابهامات آن است، تمام پتروشیمی ها قرار است تا 20 درصد از صادرات خود را به شکل اسکناس وارد بازار متشکل ارزی کنند، با این کار عملا بازار کوچک پنج درصدی را که عمق زیادی ندارد به شدت اشباع می‌کند؛ یعنی می‌تواند تا محدوده خوبی بازار ارز را کنترل کنند. ولی مناسبات لازم آن این است که حتما دستورالعمل آن را شفاف کنند و بگویند حاشیه سود دارد یا نه، فردایی می‌شود یا نه.

وی عنوان کرد: بانک مرکزی اجازه دهد که صرافی‌ها با سودی که می‌خواهند کار کنند نه این که بگویند با یک درصد بیشتر از نرخی که خریدند بفروشند و این سازوکار فایده‌ای ندارد و صراف‌ها وارد نمی‌شوند.

به عقیده وی از دیگر کارهایی که بانک مرکزی باید در بازار متشکل ارزی انجام دهد این است که بازار را آزاد بچرخانند و بازار متشکل ارزی را محدود به اسکناس نکنند با توجه به این که الان ما اولیت با توجه به تامین ارز بر اساس اشخاص یعنی واردات در مقابل صاردات طبیعتا درخوست برای حواله جات بیشتر می‌شود اگر می‌خواهیم رگولاتوری واقعی از دبی به تهران بیاید باید حواله‌جات درهم امارات را هم بیاوریم.

وی در پابان بیان ذکرد: به نظر می‌رسد رییس کل بانک مرکزی حواله‌جات درهم را نیز وارد بازار می‌کند که این کار باعث می‎شود رگولاتوری به معنی واقعی اتفاق بیفتد.